Hôm sau, Laurent thức dậy tươi tỉnh và sảng khoái. Hắn đã ngủ thật ngon. Không khí lạnh xuyên qua cửa sổ kích thích dòng máu trì trệ của hắn. Hắn hầu như không nhớ những chuyện xảy ra ngày hôm trước, nếu không đau rát nógn bỏng ở cổ, có lẽ hắn tin rằng mình đi ngủ lúc mười giờ sau một buổi tối yên ổn. vết cắn của Camille như một thỏi sắt nung áp lên da hắn. Khi ý nghĩ của hắn tập trung vào cơn đau do vết sứt gây ra, hắn đau đớn dữ dội. Dường như hàng tá mũi kim xuyên từ từ vào da thịt hắn.

Hắn kéo cổ áo xuống nhìn vết thương qua một chiếc gương tồi tàn giá mười lăm xu móc trên tường. Vết thương làm thành một lỗ thủng đỏ lòm, rộng như một đồng hai xu, da lột ra lòi thịt màu hồng hồng với những chấm đen, những dòng máu chảy dài đến vai thành những vệt mỏng bong ra. Trên chiếc cổ trắng, vết cắn hiện ra một màu nâu đục và dầy cộm, nó nằm ở bên phải phía dưới lỗ tai. Laurent khom lưng, cổ căng ra, ngắm nghía, và chiếc gương màu xanh nhạt tạo cho mặt hắn một nét nhăn gớm ghiếc.

Hắn lau rửa thật nhiều nước, hài lòng khi xem xét lại và nhủ thầm vết thương sẽ liền sẹo trong vòng vài ngày. Xong hắn thay đồ và đi đến sở làm, bình thản như thường lệ. Ở sở hắn kể lại tai nạn bằng một giọng xúc động. Khi bạn đồng sự của hắn đọc những chuyện linh tinh chạy trên mặt báo, hắn trở thành một anh hùng đích thực. Trong một tuần lễ, các nhân viên đường sắt Orleans không có đề tài nào khác để bàn bạc, họ hoàn toàn hãnh diện có một người trong số họ bị chết chìm. Grivet không tiếc lời về sự khinh suất khi mạo hiểm giữa dòng sông Seine, trong lúc quá dễ dàng để nhìn dòng nước chảy khi đi qua cầu.

Ở Laurent còn lại một nỗi bất an ngấm ngầm. Cái chết của Camille chưa được thừa nhận chính thức. Người chồng của Thérèse hẳn đã chết, nhưng kẻ giết người muốn tìm thấy xác chết của gã để xác lập một chứng thư chính thức. Hôm sau tai nạn, người ta hoài công tìm kiếm thi thể kẻ chết đuối, người ta nghĩ có thể gã bị chôn vùi ở một đáy hố nào đó, bên dưới các đảo. Những người vớt đồ đã tích cực lùng sục để mong nhận được tiền thưởng.

Laurent tự cất công mỗi sáng ghé qua các nhà xác, lúc đến sở làm. Hắn đã thề là tự mình giải quyết công việc. Mặc cho sự ghê tởm dấy lên trong lòng, mặc những cơn run rẩy đôi lúc giày vò hắn, hắn đến đều đặn trong hơn tám ngày, quan sát khuôn mặt của mọi kẻ chết chìm nằm dài trên mặt đá lát.

Khi hắn bước vào, một mùi nhạt thếch, mùi da thịt được lau rửa làm hắn lợm giọng, và những làn hơi lạnh lướt trên da hắn, sự ẩm thấp của các bức tường dường như trì xuống áo quần hắn khiến nó trở nên nặng nề trên vai. Hắn đi thẳng đến vách kính ngăn cách người xem và các xác chết, hắn dán sát bộ mặt tái nhợt vào mặt kính rồi quan sát. Trước mặt hắn sắp thành hàng dài những tấm đan đá màu xám. Đó đây trên những tấm đan, những xác chết trần truồng làm thành những vệt màu đỏ và vàng, trắng và đỏ, một vài xác còn giữ được da thịt nguyên vẹn cứng đờ trong cái chết, số khác tựa hồ như những đống thịt đẫm máu và trương sình. Phía trong cùng, sát tường lủng lẳng những mảnh quần áo rách thảm hại, những chiếc váy và quần dài nhăn nhúm trên lớp thạch cao trần trụi. Laurent thoạt đầu chỉ thấy toàn bộ nhợt nhạt những đá và tường, lấm chấm đỏ và đen của quần áo xác chết. một dòng nước chảy nghe tí tách.

Hắn dần dần phân biệt được các xác chết. Thế là hắn đi từng xác một. Chỉ những người chết đuối khiến hắn quan tâm, khi có nhiều xác phình lên và xanh nhợt vì ngấm nước, hắn nhìn hau háu mong nhận ra Camille. Thường thì da thịt của các gương mặt đó mủn ra manh mún, xương chọc thủng làn da mềm nhão, bộ mặt như bị luộc và rút xương. Laurent lưỡng lự, hắn xem xét các xác chết, cố tìm ra những đường nét gầy gò của nạn nhân của hắn. nhưng mọi kẻ chết trôi đều mập phù, hắn trông thấy những chiếc bụng to tướng, những chiếc đùi phù ra, những cánh tay tròn to và nặng nề. hắn không biết phải làm sao. Hắn ở đó rùng mình đối diện với đám giẻ rách xanh tái dường như cười ngạo hắn với những nét nhăn nhó ghê tởm.

Một buổi sáng, hắn thực sự bàng hoàng. Hắn nhìn từ vài phút một xác chết trôi nhỏ người, biến dạng khủng khiếp. da thịt của xác chết đã nhũn ra và phân huỷ đến độ nước chảy ra lau rửa nó và rút đi từng chút một. Tia nước bắn xuống mặt, khoét một lỗ bên trái cánh mũi. Và đột nhiên chiếc mũi sụm xuống, hai môi hở ra, lộ những hàng răng trắng nhỡn. Cái đầu của xác chết phá lên cười.

Mỗi lần tưởng mình nhận ra Camille, Laurent lại cảm thấy nóng rực trong tim. Hắn khao khát mãnh liệt tìm lại được xác chết của nạn nhân, và sự hèn nhát chiếm lấy hắn một khi hắn tưởng tượng xác chết đó đang ở trước mặt. Những lần ghé vào nhà xác tràn ngập trong hắn những cơn ác mộng, những cơn run rẩy làm hắn thở hổn hển. hắn giũ bỏ những nỗi sợ sệt, tự cho mình là trẻ con, hắn muốn mình phải mạnh mẽ, nhưng bất chấp hắn, thể xác hắn kháng cự lại, sự kinh tởm và khiếp đảm xâm chiếm con người hắn, kể từ lúc hắn thấy mình ở trong căn phòng ẩm thấp với mùi vị nhạt thếch.

Cuối cùng khi không còn xác chết trôi nào ở nhà xác, hắn hít thở dễ chịu, sự ghê tởm ít đi. Lúc đó hắn trở nên một kẻ hiếu kỳ đơn giản, hắn có niềm thích thú kỳ lạ nhìn cái chết khốc liệt trước mặt với những tư thế kỳ cục và lố lăng một cách sầu thảm. Cảnh tượng đó làm hắn vui thích, nhất là khi có những phụ nữ để ngực trần. Sự trần trụi bày ra thô bạo đó, lấm tấm vết máu, lỗ chỗ một đôi nơi hấp dẫn hắn và cầm giữ hắn lại. Có lần hắn trông thấy một phụ nữ trẻ độ hai mươi tuổi, một cô gái con nhà bình dân, to và khoẻ, có vẻ như đang ngủ trên nền đá, cơ thể nàng tươi mát và đầy đặn trắng ra với vẻ êm dịu cực kỳ tinh tế, nàng cười nửa miệng, đầu hơi nghiêng và ngực ưỡn ra một cách khêu gợi, tưởng chừng như một người đàn bà truỵ lạc nếu nàng không có trên cổ một ngấn đen như một vòng kiềng màu tối áp vào, đó là một cô gái vừa treo cổ vì thất tình. Laurent nhìn nàng hồi lâu, dõi mắt khắp thân thể nàng, cuốn hút bởi một thứ thèm muốn rụt rè.

Mỗi sáng khi có mặt ở đó, hắn nghe sau lưng mình tiếng chân tới lui của đám đông người đi vào hoặc bước ra.

Nhà xác là một cuộc trình diễn vừa tầm với mọi túi tiền vì những người qua lại nghèo hay giàu đều được miễn phí. Cánh cửa mở toang và ai muốn cứ vào. Có những kẻ hiếu kỳ đảo một vòng để không bỏ sót một đại diện nào của cái chết. Khi những tấm đan trống trơn, người ta ra về thất vọng như bị tước đoạt, làu bàu trong miệng. Khi những tấm đan đầy ắp, khi có một món hàng xác thịt đẹp mắt được phô bày, khách viếng thăm chen chúc nhau, trao nhau những cảm xúc rẻ tiền, kinh ngạc, nói đùa, vỗ tay, huýt sáo, như ở sân khấu, và hài lòng ra về với lời tuyên bố là ngày hôm đó nhà xác đã thắng lợi.

Laurent nhanh chóng quen thuộc đám công chúng ở đó, bát nháo và tạp nham, họ cùng động lòng thương xót và cùng cười nhạo. Những người thợ vào đây trên đường đến công trường, với một mẩu bánh mì và dụng cụ trong tay, họ tìm cái chết kỳ lạ. Trong họ hội ngộ những gã bông lơn của công trường làm cả phòng trưng bày mỉm cười khi thốt một lời khôi hài về vẻ nhăn nhó của mỗi xác chết, họ gọi những xác chết cháy là người bán than, những người treo cổ chết, người bị giết, người chết trôi, những xác chết thủng lỗ hoặc giập nát kích thích sự cao hứng nhạo báng của họ, và giọng nói họ hơi run, lắp bắp những câu hài hước trong sự im lặng rờn rợn của gian phòng. Rồi những người sống bằng lợi tức nhỏ, những người già gầy gò và khô đét, những kẻ đi rong cũng ghé đến vì vô công rồi nghề và nhìn những xác chết với cặp mắt ngờ nghệch cùng cái bĩu môi của những người được sống yên ổn và khó tính.

Phụ nữ nhiều hơn, có những cô thợ vui vẻ, áo xống trắng tinh, váy sạch sẽ, đi từ đầu này đến đầu kia vách kính, háo hức mở to mắt nhìn chăm chú như đứng trước quầy của một cửa hiệu bán hàng mốt mới, còn có những phụ nữ bình dân ngây ngô, mang vẻ mặt thảm thương và những quý bà ăn mặc đẹp đẽ, uể oải kéo lê chiếc áo dài bằng lụa của họ.

Một hôm Laurent thấy một trong những quý bà này đứng chôn chân cách vách kính vài bước, áp một chiếc khăn tay vải mịn lên lỗ mũi. Bà ta mặc một chiếc váy tuyệt khéo bằng lụa xám, với một áo choàng lớn có đăng ten đen, một chiếc mạng che mặt và đôi bàn tay mang găng có vẻ nhỏ nhắn và thanh mảnh. Quanh người bà ta phảng phất một mùi thơm nhẹ nhàng của nước hoa violette. Bà ta nhìn một xác chết. Trên phiến đá cách đó vài bước nằm dài một cơ thể đàn ông lớn con, một người thợ hồ vừa chết gọn khi rơi xuống từ một giàn giáo. Anh ta có khuôn ngực vuông, những bắp thịt to và gọn, da thịt trắng và đầy đặn. Cái chết biến anh ta thành một pho tượng cẩm thạch. Người đàn bà nhìn xét nét, như thể dùng mắt lật tới lật lui anh ta, cân nhắc đắn đo, chìm đắm trong cảnh tượng người đàn ông đó. Bà ta hé một góc mạng che, nhìn thêm rồi bỏ đi.

Thỉnh thoảng cũng có những nhóm trẻ ranh, những đứa trẻ từ mười hai đến mười lăm tuổi, chạy dọc theo vách kính, chỉ dừng lại trước các xác chết phụ nữ. Chúng tì tay lên mặt kính và dạo mắt trâng tráo nhìn những bộ ngực trần. Chúng hích nhau thốt ra những lời nhận xét thô tục, chúng học thói hư tật xấu ở trường học của cái chết. Chính ở nhà xác bọn trẻ lưu manh tìm được người tình đầu tiên của chúng.

Sau một tuần lễ, Laurent chán ngấy. Ban đêm, hắn nằm mơ thấy những xác chết hắn đã gặp buổi sáng. Sự chịu đựng, sự ghê tởm mỗi ngày hắn áp đặt cho mình cuối cùng khiến hắn quẫn trí đến độ hắn quyết định chỉ ghé qua hai lần nữa rồi thôi. Ngày hôm sau, khi bước vào nhà xác, hắn bị một cú đập manh nơi ngực trước mặt hắn, trên một tấm đan, Camille đang nhìn hắn, gã nằm ngửa, đầu ngẩng lên, hai mắt mở he hé.

Kẻ giết người chậm chạp đến gần vách kính, như bị một hấp lực không thể rứt ra khỏi cái nhìn của nạn nhân. Hắn không khó chịu, hắn chỉ cảm thấy trong người lạnh toát và cảm giác nhoi nhói ở da. Hắn tin rằng mình rung lên thì đúng hơn. Hắn đứng bất động trong cả năm phút, chìm đắm trong một sự trầm tư vô thức, khắc ghk không cưỡng được trong đáy sâu ký ức mọi đường nét khủng khiếp, mọi màu săc nhơ nhớp của bức tranh hiện ra trước mặt hắn.

Camille trông ghê tởm, gã đã mười lăm ngày nay ngâm dưới nước. Bộ mặt có vẻ còn chắc và cứng nhắc, những đường nét chưa biến dạng, chỉ có da là có màu vàng nhợt và lấm bùn. Đầu gã gầy gò, xương xẩu, hơi sưng lên và nhăn nhó, tóc dán sát vào thái dương, hai mí mắt nhướng lên, để lộ khối tron nhợt nhạt của cặp mắt. Môi méo xệch, bị kéo về một bên khoé miệng, tạo thành một nét cười khẩy hung ác, chót lưỡi thâm đen lộ ra giữa hai hàng răng trắng. chiếc đầu đó như sạm đi và giãn ra, còn giữ bề ngoài con người, càng đáng sợ hơn vì nỗi đau đớn và hãi hùng. Xác chết giống như một khối thịt đang phân huỷ. Nó đã chịu đựng kinh khủng. tưởng chừng như những cánh tay rời ra, xương đòn gánh chọc thủng lớp da trên vai. Trên bộ ngực xanh tái, các xương sườn vẽ thành hai dải đen. Bên sườn trái vỡ ra, mở toác, lõm xuống giữa mụn vải tơi tả một màu đỏ sẫm. Nửa thân trên đã thối rữa. hai chân còn chắc hơn, duỗi dài, lấm chấm những đốm bẩn thỉu. Hai bàn chân rụng xuống.

Laurent lặng lẽ nhìn Camille. Hắn chưa bao giờ nhìn thấy một người chết trôi kinh khủng đến thế. Xác chết lại còn có vẻ rút lại, một dáng vẻ gầy gò và thảm hại, nó thu mình lại trong sự thối rữa của nó, nó trở thành một đống nhỏ xíu. Người ta hẳn đoán được đó là một viên chức ăn lương một ngàn hai trăm francs, ngờ nghệch và bệnh hoạn, mà mẹ gã đã nuôi dưỡng bằng nước thuốc sắc. Cái cơ thể tội nghiệp đó, lớn lên giữa hai lớp chăn ấm, đang run lập cập trên tấm đá lạnh lẽo.

Cuối cùng khi Laurent rứt ra được sự tò mò nhức nhối giữ hắn bất động, hắn ra khỏi nơi đó, bắt đầu bước nhanh về phía bến cảng. và va đi hắn vừa nhắc đi nhắc lại.

– Đó là cái ta đã làm cho gã. Gã thật ghê tởm.

Hắn cảm thấy như có một mùi hăng hắc đuổi theo, cái mùi bốc lên từ xác chết đang thối rữa đó.

Hắn đến tìm ông già Michaud và báo cho biết mình vừa gặp được Camille trên một tấm đan ở nhà xác. Các thủ tục hoàn tất, người ta chôn cất kẻ chết trôi. Laurent từ đó yên tâm, hắn sung sướng đắm mình vào quên lãng tội ác và những cảnh tượng buồn lòng, khó chịu đã đeo đẳng kẻ giết người.