Đó là điều mà ông già Michaud kỳ vọng khi tác thành cuộc hôn nhân của Thérèse và Laurent, những buổi tối thứ năm lại tiếp tục thú vui cũ của họ, ngay hôm sau lễ cưới.

Những buổi tối đó bị đe doạ bởi một hiểm hoạ lớn kể từ ngày Camille chết đi. Các khách mời chỉ hiện diện một cách rụt rè trong ngôi nhà tang chế đó, mỗi tuần, họ lo sợ đón nhận sự khước từ của chủ nhà. Ý nghĩ là canh cửa tiệm cuối cùng có thể khép lại trước họ làm kinh hãi Michaud và Grivet, là những người sống khư khư theo thói quen với bản năng và sự bướng bỉnh của loài vật. Họ nhủ thầm bà mẹ già và goá phụ trẻ một sáng nào đó sẽ ra đi khíoc người quá cố ở Vernon hay ở nơi nào khác, và như thế họ sẽ đứng ở vỉa hè vào tối thứ năm mà không biết phải làm gì, họ gặp nhau trong ngõ, rồi lang thang thảm hại trong khi mơ tưởng những ván domino xôm tụ.

Trong khi chờ đợi những ngày tệ hại đó, họ rụt rè hưởng thụ những ngày hạnh phúc sau cùng, họ đến cửa tiệm với vẻ bất an và đường mật lấy lòng, trong khi nhắc thầm lần này có lẽ không bao giờ quay trở lại nữa. Trong hơn một năm trõi, họ mang nỗi sợ sệt, không dám tán nhảm và cười cợt trước những giọt nước mắt của bà Raquin và sự im lặng của Thérèse. Họ không còn cảm thấy như nhà mình nữa, như thời của Camille, có thể nói dường như họ lấy trộm từng buổi tối họ có mặt chung quanh chiếc bàn ở phòng ăn. Chính trong những cảnh ngộ tuyệt vọng đó mà lòng ích kỷ đã thúc đẩy ông già Michaud thực hiện một kỳ công bậc thầy khi gả chồng cho goá phụ của kẻ chết trôi.

Thứ năm sau lễ cưới, Grivet và Michaud long trọng bước vào. Họ đã chiến thắng. Phòng ăn lại thuộc về họ, họ không còn sợ người ta khước từ họ nữa. Họ bước vào như những con người hạnh phúc. Họ ngồi phưỡn ra, nói liên hồi những lời bông đùa xưa cũ. Bằng vào thái độ khoan khoái và tự tin của họ, người ta tin rằng với họ, một cuộc cách mạng vừa hoàn tất. Kỷ niệm về Camille không còn ở đó nữa, người chồng đã chết, cái bóng ma làm họ lạnh giá, đã được trục xuất bởi anh chồng còn sống. quá khứ sống lại với những niềm vui của nó.

Laurent thay thế Camille, mọi lý do buồn bã biến mất, những người khách có thể cười đùa mà không làm buồn lòng ai cả, và thậm chí họ cần cười đùa để làm vui vẻ cái gia đình tuyệt vời rất muốn đón tiếp họ. Kể từ đó, sau gần mười tám tháng đến đây dưới cái cớ an ủi bà Raquin, nay có thể dẹp qua bên thói đạo đức giả rẻ tiền của họ và đường hoàng đến để mặt đối mặt chìm đắm trong tiếng động lanh canh của những quân cờ domino.

Và mỗi tuần lễ mang đến một tối thứ năm, mỗi tuần lễ một lần hội tụ quanh bàn những cái đầu thiếu sinh khí và lố bịch đã làm Thérèse phẫn nộ ngày trước. Thiếu phụ đề nghị đuổi những người này ra khỏi cửa, họ làm nàng nổi nóng với những tiếng cười phá lên đần độn, với những suy nghĩ ngu ngốc. Nhưng Laurent giải thích cho nàng hiểu rằng một sự tống khứ như thế là sai lầm, phải làm mọi cách để bây giờ giống như trước kia, nhất là cần duy trì tình thân hữu với cánh cảnh sát, những kẻ ngu đần này sẽ che chở họ trước mọi nghi ngờ. Thérèse phục tùng. Những vị khách được đón tiếp nồng hậu, mãn nguyện nhìn thấy trải ra trước mắt hàng hàng lớp lớp những buổi tối ấm áp dễ chịu.

Chính vào thời kỳ đó cuộc sống của hai vợ chồng một cách nào đó đã rẽ đôi.

Buổi sáng, khi ngày đã xua đuổi những nỗi khỉếp sợ của đêm tối, Laurent hối hả mặc quần áo. Hắn không được thoải mái, hắn chỉ lấy lại được sự bình thản ích kỷ của hắn ở phòng ăn, ngồi vào bàn trước một tách cà phê sữa to tướng mà Thérèse dọn sẵn cho hắn.

Bà Raquin đã bại xụi, chỉ gượng bước xuống cửa tiệm, nhìn hắn ăn uống với một nụ cười của người mẹ. hắn ngốn bánh mì nướng, dồn đầy dạ dày, dần dần yên tâm trở lại. Sau món cà phê, hắn nốc một ly nhỏ cognac. Như thế hắn phục hồi hoàn toàn.

Hắn nói “Gặp lại tối nay” với bà Raquin và Thérèse mà không bao giờ ôm hôn họ, rồi hắn lững thững đi đến sở làm.

Đã vào xuân, cây trên các bến cảng phủ đầy lá như một dải đăng ten nhẹ nhàng màu xanh nhạt. Dưới kia, dòng sông trôi đi mang theo những tiếng động mơn man, những tia sáng đầu tiên của mặt trời trên cao phả hơi ấm dìu dịu. Laurent cảm thấy như hồi sinh trong không khí mát mẻ, hắn căng ngực hít thở những làn hơi trẻ trung sức sống đến từ bầu trời tháng tư, tháng năm đó, hắn tìm kiếm mặt trời, dừng lại nhìn những ánh phản chiếu màu bạc lấp lánh trên mặt nước sông Seine, lắng nghe tiếng động của bến cảng, để mặc cho những mùi vị hăng nồng của buổi bình minh thấm vào da thịt, tận hưởng bằng tất cả giác quan buổi sáng trong lành và hạnh phúc.

Hẳn là hắn không nghĩ mấy đến Camille, đôi khi vô tình hắn ngắm nghía nhà xác, bên kia sông. Lúc đó hắn nghĩ đến kẻ chết trôi như một người can đảm nghĩ về nỗi sợ hãi ngu đần mà hắn đã gặp phải. Bụng đầy, mặt mày tươi tỉnh, hắn tìm lại được sự bình thản vững vàng của mình, hắn đến sở làm và trải qua suốt ngày ở đó ngáp dài, chờ đợi đến giờ tan sở. hắn chỉ là một nhân viên bình thường như những người khác, mụ người và buồn chán, đầu óc trống rỗng. Ý nghĩ duy nhất hắn có lúc đó là đưa đơn nghỉ việc và thuê một xưởng vẽ, hắn mơ màng nghĩ tới một cuộc sống mới lười nhác và điều đó cũng đủ chiếm hết ngày giờ của hắn cho đến chiều tối. Không bao giờ hắn bận tâm khi nhớ đến cửa tiểm ở ngõ hẻm.

Buổi chiều, sau khi ao ước đến giờ tan sở từ hồi sáng sớm, hắn ra về và lo âu. Hắn hoài công bước đi chậm rãi và cuối cùng hắn cũng phải trở về cửa tiệm. Ở đó, nỗi hoảng sợ đang chờ đợi hắn.

Thérèse cũng cảm thấy cùng những cảm giác như vậy. Hễ Laurent không có mặt bên cạnh, nàng thấy dễ chịu. Nàng đã cho chị người làm nghỉ việc lấy cớ mọi thứ buông vung bỏ vãi và đều dơ bẩn và trong cả nhà. Nàng nảy sinh ý nghĩ phải ngăn nắp. sự thật là nàng cần đi tới đi lui, hoạt động, cần làm mệt mỏi tay chân cứng đờ ra của mình. Nàng tất bật suốt buổi sáng, quét dọn, lau bụi, cọ rửa các phòng, rửa chén bát, làm những công việc mà ngày trước nàng chán ngấy. Đến tận trưa, những việc nhà này giữ chân nàng lại, bận rộn và lặng lẽ, không có thì giờ để suy nghĩ chuyện gì khác ngoài những mạng nhện lơ lửng trên trần nhà và mỡ màng tèm lem chén đĩa. Thế rồi nàng bắt tay vào việc bếp núc, chuẩn bị bữa ăn.

Trong bữa ăn, bà Raquin phiền muộn thấy nàng lúc nào cũng đứng lên đi lấy thức ăn, bà xúc động và phật ý trước sự bận bịu mà đứa cháu gái phô bày, bà la rầy nàng, và Thérèse trả lời là cần phải tiết kiệm.

Sau bữa ăn, thiếu phụ thay áo và cuối cùng quyết định ra tiếp người cô ở sau quầy hàng. Ở đó, nàng gà gật ngủ, mệt nhoài bởi thức đêm, nàng lịm người đi, chịu thua sự đờ đẫn khoái cảm xâm chiếm lấy người, ngay từ lúc nàng ngồi xuống. Nàng chỉ ở trạng thái thiu thiu nhẹ nhàng, đầy ắp sự quyến rũ mơ hồ, nó làm dịu thần kinh của nàng. Ý nghĩ về Camille tna biến, nàng tận hưởng sự thư thái sâu xa của người bệnh đột nhiên thấy cơn đau rời bỏ mình. Nàng cảm thấy da thịt mềm ra, đầu óc thoải mái, nàng chìm vào một thứ trống rỗng ấm áp và lại sức. không có vài thời khắc yên tĩnh này, cơ thể nàng chắc vỡ tung dưới sức căng thẳng của hệ thần kinh, nàng lấy ở đó những sức lực cần thiết để tiếp tục đau đớn và sợ hãi trong đêm kế tiếp. Vả lại, nàng không ngủ là mấy, chỉ hơi khép mí mắt, đắm mình vào tận cùng một giấc mơ bình yên.

Khi một bà khách bước vào, nàng mở mắt ra, bán một món hàng dăm ba xu theo yêu cầu rồi lại chìm vào cơn mơ mộng bềnh bồng.

Nàng trải qua như thế ba hay bốn giờ, hoàn toàn hạnh phúc, trả lời nhát gừng với người cô, với niềm vui sướng thật sự thả mình vào cảnh hư không, gạt bỏ suy nghĩ và chìm đắm vào chính mình. Chỉ thỉnh thoảng nàng mới liếc nhìn ra ngõ, cảm thấy dễ chịu hơn cả bởi thời tiết âm u lúc tối trời, và nàng che giấu nỗi chán chường trong bóng tối. Ngõ ẩm ướt, nhơ nhớp, qua lại đám người nghèo khổ sũng ướt, với những chiếc dù rỏ nước xuống mặt đá lát, nàng thấy giống như lối đi của một nơi hắc ám, một thứ hành lang dơ bẩn và hung hiểm mà không ai tìm đến và quấy rối nàng.

Đôi lúc, khi nhìn những tia sáng nhợt nhạt kéo thành vật chung quanh người, ngửi thấy mùi ẩm thấp hăng hăng, nàng tưởng như mình vừa bị chôn sống, nàng tin rằng mình đang nằm trong lòng đất, tận đáy sâu của một hố chung nhung nhúc người chết. Và ý nghĩ ấy an ủi nàng, làm dịu lòng nàng. Nàng nhủ thầm giờ thì nàng yên ổn, rằng nàng sắp chết, và nàng không còn đau khổ nữa. có những lần khác , nàng phải căng mắt ra.

Suzanne đến chơi với nàng, và ngồi thêu thùa bên cạnh nàng suốt buổi xế chiều. Người vợ của Olivier với gương mặt mềm mại, cử chỉ chậm chạp, hiện tại được Thérèse yêu mến, nàng cảm thấy một sự nhẹ nhõm lạ lùng khi nhìn tạo vật đáng thương hoàn toàn mờ nhạt này, nàng xem cô ta là bạn ưa thích được thấy cô bên cạnh, mỉm một nụ cười xanh xao, dở sống dở chết, mang đến cửa tiệm mùi vị lạt lẽo của nghĩa trang. Khi nhìn cặp mắt xanh lơ của Suzanne trong suốt như thuỷ tinh nhìn đăm đăm vào mắt mình, nàng cảm thấy tận xương tuỷ một cái lạnh an lành. Cứ thế Thérèse chờ đợi đến bốn giờ. Lúc đó, nàng vào bếp trở lại, một lần nữa tìm kiếm sự mệt mỏi, nàng chuẩn bị bữa tối cho Laurent với một sự hối hả bồn chồn.

Và khi chồng nàng xuất hiện ở ngưỡng cửa, cổ họng nàng nghẹn lại, nỗi lo âu lại quặn thắt toàn thân nàng.

Từng ngày, những cảm giác của đôi vợ chồng càng gần giống nhau. Lúc ban ngày, khi họ không giáp mặt nhau, họ hưởng những giờ phút tuyệt vời được nghỉ ngơi, buổi tối, từ lúc gặp mặt nhau, một sự khó chịu xót xa tràn ngập lòng họ.

Vả chăng đó là những buổi tối yên tĩnh. Thérèse và Laurent lo sợ với ý nghĩ trở về phòng ngủ. Họ kéo dài tối đa thời gian lúc ăn tối xong. Bà Raquin, đã nửa thức nửa ngủ trong lòng một chiếc ghế bành lớn, đặt giữa họ và chuyện trò với giọng bình thản. Bà nhắc đến Vernon trong khi lúc nào cũng nghĩ đến đứa con trai của mình, nhưng tránh nêu tên gã ra, như thể vì ngượng ngùng, bà mỉm cười với những đứa con thân yêu của bà, bày ra cho họ những kế hoạch tương lai. Ngọn đèn hắt xuống gương mặt trắng bệch của bà những làn sáng xanh xao, những lời nói êm dịu lạ lẫm trong không gian thiếu sinh khí và yên lặng.

VÀ, hai bên bà, hai kẻ giết người im bặt, bất động, như đang lắng nghe với vẻ trầm tư, thực ra, họ không tìm cách theo đuổi ý nghĩa các lời lẽ huyên thuyên của bà già tốt bụng, họ chỉ đơn giản sung sướng vì cái âm thanh của lời nói êm dịu tránh cho họ nghe thấy tiếng vang của những ý nghĩ riêng của mình. Họ không dám nhìn nhau, họ nhìn bà Raquin để tỏ ra không bối rối. Họ không hề đề cập đến chuyện đi ngủ, có lẽ họ sẽ ngồi ở đó cho đến sáng, trong lời ca cẩm mơn man của bà già hàng xén, trong sự nguôi ngoai bà tạo được chung quanh mình, nếu chính bà không tỏ ra muốn về giường ngủ. Chỉ khi đó họ mới rời khỏi phòng ăn và trở về phòng mình với nỗi thất vọng, như thể đang lao xuống đáy sâu của vực thẳm.

Từ những buổi tối trước khi đi ngủ ấm cúng này, chẳng bao lâu họ rất thích những buổi tối thứ năm. Khi họ một mình với bà Raquin, họ không thể khuây khoả. Làn hơi yếu ớt của giọng nói người cô, niềm vui mủi lòng của bà không bóp nghẹt những cơn đau giằng xé họ. Họ cảm thấy giờ đi ngủ đến gần, họ rùng mình khi tình cờ ánh mắt họ bắt gặp cánh cửa phòng ngủ, sự chờ đợi thời khắc chỉ còn có họ riêng nhau càng lúc càng trở nên ác nghiệt hơn theo nhịp thời gian của buổi tối.

Ngày thứ năm thì ngược lại, họ ngây ngất vì sự trì độn, họ quên mất sự hiện diện của nhau, họ đau đớn ít đi. Tự Thérèse cuối cùng cũng nhiệt tình mong mỏi những ngày tiếp khách. Nếu Michaud và Grivet không đến, nàng sẽ đi tìm họ. Khi đã có những người khác , trong phòng ăn ở giữa nàng và Laurent, nàng cảm thấy yên ổn hơn, nàng những muốn luôn luôn có những người khách ở đó, có những tiếng động, một cái gì đó khiến nàng ngây ngất và tách biệt. trước mặt thiên hạ, nàng tỏ ra một niềm vui dễ kích động. Laurent cũng vậy, hắn tìm lại những trò đùa thô lỗ của nông dân, những tiếng cười lỗ mãng, những trò hề của tay hoạ sĩ bất tài. Chưa bao giờ những cuộc tiếp tân lại vui vẻ và ồn ào đến thế.

Như thế mỗi tuần một lần, Laurent và Thérèse có thể ngồi đối mặt nhau mà không run rẩy.

Không bao giờ họ lại mang một nỗi lo ngại. Chứng liệt người của bà Raquin ngày càng lấn lướt, và họ đoán trước ngày bà phải đóng đinh một chỗ trên ghế bành, bại liệt và lú lẫn. Bà già tội nghiệp bắt đầu lắp bắp những đoạn câu đầu Ngô mình Sở, giọng nói bà yếu dần, tay chân chết dần chết mòn. Bà trở thành một thứ đồ vật . Thérèse và Laurent khiếp sợ nhìn thấy sự ra đi của con người vẫn còn chia cách họ, với giọng nói kéo họ ra khỏi những cơn mơ tồi tệ. Khi trí năng lìa bỏ bà hàng xén kỳ cựu và bà ngồi đó, câm lặng và cứng đờ trên ghế bành, họ cảm thấy lẻ loi, buổi tối, họ sẽ không thể tránh được sự chạm mặt nhau đáng sợ nữa. Thế là nỗi kinh hoàng của họ bắt đầu từ lúc sáu giờ, thay vì nửa đêm, và họ sẽ điên lên mất.

Mọi cố gắng nhằm duy trì cho bà Raquin một sức khoẻ đối với họ trở nên hết sức quý giá. Họ cho gọi y sĩ đến, họ ân cần chăm sóc bà, họ tìm thấy ngay trong cái nghề coi bệnh một sự lãng quên, một sự khuây khoả giúp họ tăng thêm lòng hăng hái. Họ không muốn mất đi người thứ ba giúp những buổi tối của họ có thể chịu đựng được. Họ không muốn phòng ăn, toàn bộ căn nhà trở thành một nơi ác nghiệt và tai ương như phòng riêng của họ. Bà Raquin đặc biệt xúc động trước những chăm sóc vồn vã mà họ không tiếc công tiếc sức đối với bà, bà mừng đến rơi nước mắt khi kết hợp họ với nhau và trao cho họ bốn mươi mấy ngàn francs của mình. Chưa bao giờ, sau cái chết của con mình, bà lại tin cậy vào tình cảm trìu mến như thế trong những giờ phút cuối đời mình, tuổi già của bà ấm áp làm sao trong tình âu yếm của những đứa con thân yêu đó. Bà không cảm thấy chứng bại liệt là không thể nguôi ngoai cho dù mỗi ngày nó càng làm cho bà tê cứng hơn.

Tuy nhiên Thérèse và Laurent sống cuộc sống hai mặt. Ở mỗi người trong họ như có hai người khác hẳn nhau, một dễ kích động và sợ hãi mỗi khi hoàng hôn buông xuống, và một kia đờ đẫn và dễ quên, sống dễ chịu từ khi mặt trời ló dạng. Họ sống hai cuộc đời, họ kêu la vì lo sợ kh chỉ riêng hai người với nhau, và họ mỉm cười bình thản khi có mặt mọi người. Không bao giờ trước mặt người khác, họ để cho thiên hạ đoán được những nỗi đau đớn vừa giằng xé trong sâu kín con người họ, họ tỏ ra yên bình và hạnh phúc, họ bằng bản năng che giấu những tai họa của mình.

Không ai nghi ngờ được khi nhìn họ thanh thản vào lúc ban ngày là thế, lại có những ảo giác giày vò họ mỗi đêm như vậy. Người ta xem họ như một đôi vợ chồng được ân huệ của Thượng Đế, sống tràn trề hạnh phúc. Grivet lịch sự gọi họ là “những tình nhân âu yếm”. Khi mắt họ thâm quầng vì những đêm thức trắng, lão đùa cợt, hỏi chừng nào thì làm lễ rửa tội cho đứa bé. Và cả hội phá lên cười.

Laurent và Thérèse hơi tái mặt, gượng mỉm cười, họ tập quen với những lời trêu ghẹo liều lĩnh của lão viên chức già. Khi họ còn ở phòng ăn, họ làm chủ được những nỗi lo sợ của mình. Óc phán đoán không tài nào nghĩ ra nổi sự thay đổi đáng sợ nảy sinh trong họ, khi họ giam mình trong phòng ngủ. Nhất là buổi tối thứ năm, sự thay đổi ác nghiệt đến nỗi như thể nó diễn ra trong một thế giới siêu nhiên. Tấn bi kịch của những đêm tối, với sự lạ thường của nó, với sự hung hãn man dại của nó, đã vượt quá mọi điều tin được và ẩn sâu trong tận cùng bản thể đau đớn của họ. Có lẽ họ cho rằng mọi người tưởng rằng mình điên.

– Họ hạnh phúc đấy, đôi tình nhân này! – ông già Michaud thường nói – Họ không nói là bao, nhưng không phải họ không nghĩ tới. Tôi cuộc là họ ngấu nghiến nhau khi chúng ta không còn ở đây nữa.

Đó là ý kiến chung của cả nhóm. Đến độ Thérèse và Laurent được xem như một cặp vợ chồng kiểu mẫu. Toàn bộ ngõ Cầu Mới tán dương tình cảm, hạnh phúc thanh thản và tuần trăng mật mãi mãi của đôi vợ chồng. Duy chỉ có họ biết rằng xác chết của Camille nằm giữa họ, chỉ có họ cảm thấy, dưới da thịt yên tĩnh của khuôn mặt, là những cơn co giật thần kinh đêm đêm in dấu khủng khiếp và biến đổi vẻ ngoài bình lặng của diện mạo thành một chiếc mặt nạ ghê tởm và đau đớn.