Đi qua thời trai trẻ,
năm tháng bắt đầu không khoan dung, mỗi ngày điều ta có thể làm chính là thu thập những hồi ức đã già đi, giả vờ bản thân còn sở hữu cảnh xuân
muôn hồng ngàn tía.

Lúc con người còn thơ ấu, luôn cảm thấy thời
gian trôi qua quá chậm, dường như mình là đứa bé không lớn nổi, chẳng có cả khả năng đứng dưới gốc cây rướn người hái quả. Nhưng thật sự đến lúc vĩnh biệt tuổi xuân xanh, mới cảm thấy thời gian quá đỗi vô tình, không cho ta cơ hội quay đầu ôn lại giấc mơ xưa. Đi qua thời trai trẻ, năm
tháng bắt đầu không khoan dung, mỗi ngày điều ta có thể làm chính là thu thập những hồi ức đã già đi, giả vờ bản thân còn sở hữu cảnh xuân muôn
hồng ngàn tía. Quá trình của sinh mệnh cũng như giương buồm ra khơi, đã
không thể xoay chuyển phương hướng con thuyền, lại hà tất để tâm nó có
xuôi theo dòng nước mùa xuân cuồn cuộn chảy về đông hay chăng?

Tsangyang Gyatso sinh trưởng giữa non nước Monyu, cho rằng mình có một tuổi thơ
hạnh phúc. Là con cả trong nhà, Ngài được cha mẹ hết lòng cưng chiều.
Ngài như một chú chim ưng non vui vẻ tự do trên thảo nguyên, tuy chưa đủ lông đủ cánh, nhưng không cần lo lắng gió mưa xâm phạm. Mỗi ngày, Ngài
cùng đám bạn trẻ chăn thả đàn cừu, cười nói vui đùa. Có lúc, Ngài lẳng
lặng gối đầu lên bãi cỏ, ngắm mây trắng trôi dạt dưới trời xanh, trong
đầu thoáng hiện một số chuyện cũ chưa từng xảy ra nhưng lại lờ mờ phảng
phất. Ngài yêu mến mảnh đất đã cho mình sinh mệnh này, quyến luyến cỏ
dại nhẹ nhàng lay động trong gió, thích thú ngắm mái tóc dài đen mượt
của cô gái làng bên.

Tsangyang Gyatso khi còn rất nhỏ đã biết
mình và các bạn không giống nhau. Bắt đầu từ khi có ký ức, ngày thường
ngoài chăn thả chơi đùa với bạn bè, Ngài còn được định kỳ bí mật sắp xếp học kinh ở một nơi gọi là tu viện Basang. Tu viện Basang tọa lạc tại
huyện Cona[1] của Lhoka, là nơi người Monpa tụ tập sinh sống, sùng bái
Hồng Giáo, tôn trọng tình yêu. Ở đây, sư sãi có thể kết hôn với phụ nữ
ngoài đời, do đó bên ngoài tu viện thường vang vọng những bản tình ca du dương.

[1] Cona (Thác Na): một huyện của địa khu Lhoka, khu tự trị Tây Tạng, Trung Quốc.

Khi Tsangyang Gyatso chưa thôi nôi, gia đình người nông dân bình thường này đột nhiên có khách quý đến thăm, đó chính là sứ giả do Đệ Ba Sangye
Gyatso phái đến. Sứ giả đem đến một tin tức động trời, y nói cho cha mẹ
Tsangyang Gyatso biết, con trai cả của họ là linh đồng chuyển thế của
Đạt Lai thứ 5 Lobsang Gyatso. Vinh hoa từ trên trời rơi xuống này trong
khoảnh khắc nhắm trúng họ, khiến đôi vợ chồng thường dân lương thiện ấy
luống cuống. Thế nhưng, tin tức này không có nghĩa là Tsangyang Gyatso
sẽ phải lập tức rời Monyu, đi đến Lhasa xa xôi, ngồi trên ngai Phật
quyền quý của cung Potala, từ đó diễn tiếp cuộc đời Phật sống của Ngài.

Có câu họa là nơi phúc tựa, phúc là nơi họa nấp. Sự đời biến ảo vô thường, khi bạn chìm đắm trong niềm vui sướng tuyệt vời khôn tả, lại đâu hay có tâm tư bi thương đang lặng lẽ chờ bạn.

Cha mẹ Tsangyang Gyatso
biết rõ con trai họ chính là linh đồng chuyển thế của Đạt Lai thứ 5, sẽ
bước vào cung Potala rực rỡ huy hoàng trong truyền thuyết, trở thành đức Phật sống chí cao vô thượng, được muôn người tôn sùng, nhưng lại không
thể không giữ kín như bưng bí mật lớn lao này, vì dù là dân thường chốn
Monyu hẻo lánh, cũng biết trong xã hội tầng trên của Lhasa luôn diễn ra
đấu tranh chính trị tàn khốc mà kịch liệt. Họ không thể biết được, con
mình trong tương lai bị cuốn vào trong những đấu tranh ấy, sẽ gánh chịu
hưng thịnh vinh nhục thế nào. Không biết, ẩn tình giấu diếm này mai kia
chiếu cáo thiên hạ, sẽ dấy lên sóng to gió lớn ra sao.

Không ai
có thể đoán trước tương lai, cũng giống như ban đầu không thể dự liệu
gia đình nghèo nàn trong sạch này lại sẽ giáng lâm một linh đồng chuyển
thế của Đạt Lai Lạt Ma. Nếu nói đây là sủng ái của cao xanh đối với họ,
lại vì sao buộc họ cố sống cố chết giữ kín bí mật lớn tày trời này, đến
nỗi cả ngày hoảng hốt không yên. Khi Tsangyang Gyatso hai tuổi, liền
được định kỳ bí mật sắp xếp học kinh ở tu viện Basang. Đứa bé còn chưa
tỏ sự đời này không hề biết sứ mệnh gian khó Phật tổ trao cho mình. Chỉ
có cha mẹ của bé, ngày tháng từ đó về sau, mỗi ngày đều như đi trên băng mỏng.

Tsangyang Gyatso thơ bé học tập kinh văn ở tu viện Basang, thầy dạy kinh sách cho Ngài là mấy vị cao tăng đắc đạo do Đệ Ba Sangye
Gyatso cử đến. Một ngày kia, nếu bạn đến Tây Tạng, đi qua tu viện Basang cũ kỹ vắng vẻ, phải chăng sẽ nảy sinh nỗi buồn da diết đối với nơi từng khóa chặt tuổi thơ của Tsangyang Gyatso? Kỳ thực sâu thẳm trong tâm hồn chúng ta, lẽ nào lại không mềm yếu như thế, luôn bị một chút tình cảm
êm đềm nho nhỏ làm cảm động đến bối rối. Khi ngoài cửa sổ vang vọng một
bản tình ca uyển chuyển, chúng ta muốn biết, năm xưa Tsangyang Gyatso
dựa bàn đọc kinh, phải chăng sẽ bị tình ca bay bổng cắt đứt suy nghĩ sâu lắng, gợi mở tưởng tượng xa vời vô tận đối với tình yêu của Ngài?

Ta và nàng gặp gỡ,

Trong rừng nam Monpa.

Ngoài chim vẹt dẻo miệng,

Chẳng một ai biết qua.

Chim vẹt biết nói à,

Đừng lộ bí mật ra.

Xin anh vẹt nhà ta,

Lặng yên thêm chút nữa.

Chị họa mi rừng liễu,

Muốn hát một khúc ca.

Tsangyang Gyatso ba trăm năm trước đã lớn lên trong tiếng đọc kinh văn và những
bản tình ca. Mười bốn năm đằng đẵng trôi qua, Ngài đã trở thành một
thiếu niên tiêu sái như cây ngọc trước gió. Ở miền đất tự do luyến ái và kết hôn này, chàng trai trẻ Tsangyang Gyatso vẫn luôn cho rằng mình có
thể cùng cô gái nhà bên mắt qua mày lại, bày tỏ tình cảm. Lúc ấy, cha
Tsangyang Gyatso sớm đã qua đời, chỉ có người mẹ hiền một mình vất vả
giữ kín bí mật không ai biết kia, sống ngày tày năm. Bà nhìn thấy con
cưng tình xuân nảy nở, chìm đắm trong ảo tưởng ngọt ngào, chỉ có thể âm
thầm than thở. Bà không biết ngày nào cảnh tượng trước mắt sẽ bỗng nhiên tan biến, khi bí mật sáng tỏ trên đời, đứa con này có thể chịu đựng tổn thương mà vinh quang muôn trượng mang lại hay không?

Trên đời
này chẳng ai hiểu rõ con mình bằng một người mẹ, mẹ Tsangyang Gyatso
biết rõ con mình từ nhỏ đã có một trái tim đa cảm. Trên khuôn mặt tuấn
tú của Ngài thiếu đi khí thế lẫm liệt nhả khói phun sương, dư nhu tình
quyến luyến ôn hòa như nước. Trong đôi mắt sâu thẳm kia mang một nỗi ưu
sầu bẩm sinh. Một thiếu niên cảm thương rơi lệ vì hoa cỏ, thì thầm trò
chuyện cùng bò cừu, si mê tình ca, định sẵn là tình lang đẹp nhất trên
thảo nguyên. Có lẽ chúng ta nên tha thứ cho một đứa trẻ ngây ngô không
biết thân thế thật sự của mình, đứa trẻ ấy chẳng mảy may kiêng dè theo
đuổi tình yêu, tịnh không phạm phải lỗi lớn tày trời gì cả.

Chính những khúc tình ca ngân nga cảm động lòng người khiến Ngài mê hoặc sâu
sắc, chính mảnh đất nảy nở hoa tình này đã chôn xuống hạt giống lãng mạn trong đáy lòng Ngài. Khi bí mật chưa công bố với đời, tình yêu của
Tsangyang Gyatso thật là vô tôi. Ngài ôm ấp niềm vui của tình xuân, viết nên văn chương hoa mỹ của mộng mơ, trái tim khát vọng tình yêu ấy của
Ngài đâu thấy tóc bạc ngày càng nhiều thêm của mẹ, thấy được ưu tư đè
nặng đáy lòng mẹ? Ngài không có tội, nhưng nhiều năm sau, Ngài lại chịu
sự trừng phạt vô tình bởi thói đa tình của mình. Đây chẳng lẽ cũng là
nhân quả đời này Ngài phải nhận? Nếu phải, sẽ dùng tu hành một đời để
xóa bỏ hết thảy nghiệt trái tiền duyên.

Đều nói người trong cuộc
mê, người ngoài cuộc tỉnh, một người quá tỉnh táo, có lẽ sẽ sống mệt mỏi hơn bất kỳ ai khác. Có lẽ chúng ta đều nên hồ đồ một chuyến, đối với
nhiều người nhiều việc, giả vờ không nhìn thấy, như vậy phải chăng sẽ
sống nhẹ nhõm hơn? Tsangyang Gyatso trước mười bốn tuổi, chính là người ở trong cuộc nhưng lại không biết câu đố. Đời người thật khéo trêu cợt,
khi một người quyết ý thề chết không hối vì tình yêu, bạn làm sao nhẫn
tâm cho người đó biết, thật ra cả đời này, người đó định sẵn ngồi trên
ngai Phật, cô độc đến chết.