Hôm sau, Hoàng thân tiễn ông Ðờ Grơiy ra ga gần nhất . Cho đến lúc cuối, chàng đối với khách của mình bằng tình cảm thân thiết ít khi chàng lãng phí . Nhưng Ôbe, từ việc xảy ra hôm trước, phải cố gắng lắm mới đáp lại được tình thân ấy .

Lúc khởi hành, Hoàng thân nhắc với khách lời mời đến chơi Pêtecbua trong kỳ nghỉ sau .

-Ông sẽ thấy lại ở đây những bộ mặt quen thuộc: Ðại úy Ðurin, gia đình Xeminkhốp và mối ác cảm lớn của ông là Myra Nađôpulô .

Vừa cười chàng vừa nói tiếp:

-Có lẽ cô ả làm cho ông thấy phải xa lánh cô ta chính vì ông sợ con người trăng gió ấy rốt cuộc sẽ mê hoặc được ông phải không?

Ôbe phác một cử chỉ cực lực phản đối:

-Ồ, chắc chắn không phải thế . Tôi luôn rất thận trọng về việc ấy .

Vlađimia khẽ nhún vai và trả lời thật vô tư:

-Ðây cũng là một con người thú vị khi ta không thể cho họ chế ngự mình . Người đàn bà đạt được thành tích ấy với tôi chưa từng có, tôi quả quyết với ông như thế ! Tạm biệt, ông bạn thân của tôi … ta sẽ gặp lại nhau, tôi hy vọng thế .

Chàng nắm tay ông Ôbe một lần nữa, người sỉ quan hời hợt đáp lại cái siết tay nồng nhiệt này .

Xe của Hoàng thân trở lại đường của Xtanitza . Nhưng đi được hai dặm đường rừng, Vlađimia bước xuống và ra lệnh cho người đánh xe về trước, không khí mát mẻ buổi sáng đã cám dỗ chàng, chàng tiếp tục đi bộ .

Mùa thu đến sớm ở xứ sở này đang rải những đốm đỏ và vàng trên những cánh rừng mà làn sương mù nhẹ đang tan dần trên các ngọn cây .

Vliđimia đi không vội vã, con chó theo sau gót . Chàng nghĩ:

-Lúc này ta sẻ lưu tâm đến cô Lilia bí ẩn kia . Chiều nay ta sẽ cho người đưa nàng đến để chính nàng sẽ kể cho ta nghe câu chuyện của mình – có le rất lý thú nhưng ta chẳng băn khoăn mấy. Vì lúc ta đã có được nàng rồi, nàng ….

Chàng mỉm cười nghĩ đến sự xuất hiện hôm qua của cô gái xinh đẹp, đến đôi mắt quá đẹp, vừa cầu xin, vừa phẫn nộ . Ipnếch, nguời Côdắc sủng ái của chàng sẽ đưa cô đến hôm nay và có nhiệm vụ bắt người gác già phải im lặng trong trường hợp lão dám chống lại .

Mải mê với những ý nghĩ ấy, Vlađimia đi sâu vào rừng. Chàng bỗng đưa mắt nhìn đồng hồ và biết đã quá giờ ăn sáng . Chàng rảo bước đi vào một con đường nhỏ để về cho nhanh hơn, Yamin vẫn đi sau chàng một cách ngoan ngoãn . Nhưng bỗng nhiên, đến một chỗ ngoặt, nó chồm lên rồi vừa thu mình lại để lao đi vừa sủa .

Một tiếng kêu sợ hãi khẽ thốt lên . Cô gái ngồi trên thân cây vội đứng dậy nắm lấy dây xích cổ con chó năm dưới chân . Con vật đứng vùng dậy khi nhìn thấy kẻ thù

Vlađimia gọi:

-Yamin! Quay lại ! ..

Con vật tuân theo nhưng mắt vẫn hằn học nhìn Tery, con chó săn hiền lành .

Vlađimia đến gần cô gái đang sửng sốt và run rẩy chăm chú nhìn chàng sợ hãi

-Cô đừng sợ gì cả, Yamin sẽ không động đậy …. Tôi vui mừng thấy ngày hôm trước nó không làm con chó của cô quá đau. Chàng nhìn cô mỉm cười . Thế là chú nai xinh đẹp đã mắc bẫy. Hôm nay chàng còn thấy cô đẹp hơn hôm trước nữa .

-Không, nó đau ít hơn tôi đã lo lắng . Tôi đã chăm sóc nó cẩn thận … sáng nay tôi cho nó ra ngoài trời một lát .

Giọng nói của cô có âm thanh rất êm, run run vì xúc động . Giữa hai hàng lông mi rất thanh, Vlađimia nhìn thấy đôi mắt thật đẹp, rụt rè và kiêu hãnh, lúng túng trước cái nhìn táo bạo và vuốt ve đang tìm chúng . Ta rất tiếc là con chó của ta đã gây ra sự phiền phức này cho cô . Nhưng cô sẽ không vì thế mà oán chủ nó phải không?

Ðôi hàng mi ngước lên để lộ rõ đôi mắt . Cái nhìn ấy mới hấp dẫn làm sao! Ánh sáng bí ẩn và sâu thẵm tỏa ra từ cái nhìn ấy làm cho nó khác hẳn những cái nhìn chàng đã thấy từ trước đến nay .

Lilia trả lời thật hồn nhiên, đôi má đã đỏ lên lại càng đỏ gay gắt:

-Ồ, có chứ. Tôi không thể nào quên được hôm ấy …điện hạ đã hà khắc và tàn nhẫn biết chừng nào …

Cô ngừng lại, mắt bỗng lo lắng, cô đã dám nói gì thế nhỉ? Người mà cô nói những lời trách móc ấy là ông chủ đầy quyền lực đà gây cho Hốpnich, cho Irina biết bao khiếp sợ, và biết trừng phạt một cách đích đáng .

Nhưng chàng vẫn nhìn cô mỉm cười . Sự ngượng ngùng, vẻ kiêu hãnh và run rẩy càng làm cho cô xinh đẹp . Những lời ca tụng nồng nhiệt đưa lên môi Vlađimia . Tuy nhiên chàng không thốt ra một thứ tình cảm chàng chưa hề biết cho đến lúc này bắt chàng im lặng trước người con gái non trẻ mà tâm hồn thật thanh tao, thật ngây thơ .

Không ! ít nhất là cũng trong lúc này – chàng không muốn làm vẩn đục sự ngây thơ quý báu ấy . Nó càng làm tăng lên trước mắt chàng vẻ đẹp say sưa, tinh tế của bông hoa nở dưới bóng rừng cây kia .

-Thật thế ư, cô không thể quên được ? Tôi thật phiền lòng vì thế . Ðể giúp cô có thể quên, tôi rất sung sướng được làm một điều gì để vui lòng cô .

Lilia nhìn người nói chuyện với mình, ngạc nhiên, lưỡng lự và hy vọng lẫn lộn . Cô nghĩ đến Hốpnich, đến việc bác bị đuổi một cách tàn bạo. Nếu cô xin được Hoàng thân xóa bỏ quyết định kia ?

Chàng nói và vẫn mỉm cười:

-ta thấy cô có điều gì muốn yêu cầu . Cứ nói đi đừng sợ . Ta chấp thuận trước tất cả những gì cô muốn

-Ðấy là cho Hốpnich, điện hạ đuổi ông lão ….

-Lão sẽ ở lại . Vì cô muốn thế. Gì nữa ?

-Tất cả chỉ có thế … tôi rất biết ơn điện hạ …

Niềm vui làm cho đôi mắt nhung sáng lên thật kỳ diệu, đôi mắt mà Vlađimia thấy mỗi lúc một đẹp thêm.

Cô Lilia xinh đẹp này giản dị, duyên dáng biết chừng nào mà sao không hề biết thế! Cô thực là một kho báu vô giá, chàng sẽ không để ai dành mất .

-Rất tốt, nếu cô hài lòng, thế là cô sẽ không oán hận ta lâu nữa … Và khi cô mơ màng dưới ánh trăng, ta hy vọng bây giờ cô sẽ không chạy trốn như chú nai hoảng sợ ?

Chàng cúi xuống và cầm tay cô . Lilia đỏ bừng mặt, che giấu cái nhìn hổ thẹn dưới hai mi mắt

-Cô nghĩ đến điều gì, khi đứng một mình như thế dưới ánh trăng ?

-Tôi nghe thấy tiếng đàn vĩ cầm vẳng đến tận đấy và tôi chờ đợi, hy vọng nó lại tiếp tục tiếng hát đẹp quá và sâu sắc quá ….

-À, thì ra tiếng vĩ cầm của ta làm cô mơ mộng? Cô có biết chơi đàn không?

-Ít thôi … tôi chơi đàn oóc và hát ở nhà thờ

-Lúc nào vậy? Hôm chủ nhật cô không có ở đấy .

-Không … tôi không thể …

Vlađimia nói với đôi chút chế giễu:

-Chính Hốpnich không cho cô đi sao ?

Cô không trả lời nhưng nét mặt lúng túng của cô đủ để cho Vlađimia biết rõ . Ðúng là Hốpnich đã nói với cô rằng cô sẽ hết phương cứu gỡ nếu Hoàng thân biết rõ bí mật của cô . Và thực ra ông già tội nghiệp có vè hoảng sợ . Nhưng bây giờ cô thấy rõ ông lão đã sai lầm khi cứ quá lo lắng như thế . Ông chủ mà ông lão có vẻ quá khiếp sợ dù sao cũng không phải là người sắt đá và ông ấy vừa sửa chữa khuyết điểm bằng cách vui lòng làm cho Lilia không còn sợ hãi nữa .

Vừa nắm chặt những ngón tay thon thon chàng giữ trong tay mình . Vlađimia vừa hơi chế giễu:

– Lão già Hốpnich thật không đáng dung thứ . Nhưng ta đã không hối tiếc khi sự dung thứ đó làm cô thay đổi ý kiến về ta . Hãy đến nhà thờ chủ nhật này . Ta biết trước ta sẽ thích giọng hát của cô . Tạm biệt, và hẹn gặp lại .

Chàng chào cô rồi đi .

Lilia nhìn theo chàng cho đến khi còn nhìn thấy được . Nàng như bị mê hoặc bởi đôi mắt vừa oai nghiêm vừa êm ái, bởi miệng cười và thái độ hoà nhã quyến rũ . Nàng đã đi như trong mơ chặng đường ngắn từ chỗ nàng đến ngôi nhà gác rừng .

Trong gian phòng nhỏ, Irina đang dọn bữa ăn . Ngồi cạnh cửa, Hốpnich đang bọc giấy mấy thứ đồ nhỏ để đóng gói .

Khi Lilia bước vào, ông lão quay lại phía nàng trong khi Irina hỏi:

-Thế nào, con Tery tội nghiệp của chúng ta đã khá hơn rồi chứ, cô Lilia Anđrêepna?

-Rồi, khá tốt … nhưng các bạn thân mến ơi, tôi đem đến một tin vui tốt lành đây .

Cô đến chỗ Hốpnich vừa để tay lên vai ông vừa nói:

-Ông già Hốpnich thân mến, đừng buồn nữa . Bác sẽ không phải xa rừng của bác, cũng như không xa ngôi nhà nhỏ của bác nữa đâu .

Ông già sửng sốt nhìn nàng:

-Tiểu thư nói gì thế?

-Tôi vừa gặp điện hạ và tôi đã xin với người ….

Hốpnich đứng dậy, cử động vùng dậy đột ngột ấy chứng tỏ tuổi tác chưa làm ông lão hết dẻo dai .

-Tiểu thư đã gặp ….

Irina kêu lên :

-Lạy Chúa!

-Ðừng hoảng hốt như thế, bác Hốpnich. Hoàng thân không hề hỏi một câu nào phiền phức về gia đình tôi . Và ngài tỏ ra thật tử tế, thật tốt. Ðúng thế, không ai tưởng tượng được đây là người hôm nọ .

-Ngài đã nói gì với tiểu thư ?

Trong lúc Lilia vắn tắt kể lại cuộc nói chuyện với Hoàng thân, ông già không rời mắt khỏi khuôn mặt ửng đỏ của nàng, hai con mắt trung thực lộ rõ vẻ rất cảm động .

-… Tôi đã lợi dụng cơ hội không hy vọng đến ….lúc Hoàng thân có vẻ dễ tính . Bác có chê trách tôi không, Nicôla Hốpnich?

-Không đâu tiểu thư ạ . Tiểu thư đã làm điều mà lòng tốt, tình thương những người phục vụ già của tiểu thư khuyên làm . Chính tôi mới là người có lỗi vì đã để tiểu thư vào rừng . Tôi tưởng không có gì đáng sợ vì thường thì lúc ấy là giờ ăn sáng của điện hạ …

Ông lão chậm chạp đưa bàn tay run run lên trán

-Rốt cuộc thì điều xảy ra cũng đã xảy ra rồi . Bây giờ thì tôi phải sửa soạn để nói cho ngài biết tất cả câu chuyện của tiểu thư, Lilia Anđrêepna . Tất nhiên tôi sẽ bị hỏi về vấn đề ấy .

Irina có một cử chỉ hoảng hốt :

-Ôi! Nicôla, nếu ngài không giữ kín? … và hơn bao giờ hết, ngài sẽ nắm số phận ta trong tay .

-Ngài nắm ngay từ bây giờ rồi còn gì ?

Lilia sôi nổi nói:

-Ồ, tôi không tin ngài sẽ tiết lộ bí mật ấy . Có lẽ,ngược lại ngài sẽ cho bác một lời khuyên chăng, bác Hốpnich? Vì người có quyền hành như thế ….

Ông gác rừng nhìn cô gái bằng con mắt đầy đau buồn:

-Ðừng gây ảo tưởng cho mình, tiểu thư ạ . Theo như tôi được nghe nói, điện hạ không hề bận tâm đến những người đáng thương cần cứu giúp … Nhưng thôi, để xem thế nào, bây giờ ta ăn thôi …

Bữa ăn ấy quá lặng lẽ. Hai người già nặng trĩu lo âu .

Sau bữa ăn, khi Lilia lên phòng mình, Hốpnich nét mặt ảm đạm, rời nhà đi vào rừng một cách vô định . Lão không có nhiệm vụ chiều nay nên có thể đi lang thang tùy thích hoặc ngồi nghĩ, bất cứ lúc nào để ngẫm nghĩ về vấn đề không giải quyết được đang thu hút hết suy tư của lão .

Khi mặt trời xế bóng, lão mới định trở về, vì Irina chắc đã vào làng chưa về, Lilia ở nhà có một mình. Nghĩ đến đấy, lão bỗng hoảng hốt . Ðâm bổ qua các bụi cây để đi đường tắt, lao chạy, và khi lao vào một lối đi cỏ mọc dày dưới đất đúng lúc có một người cỡi ngựa đi đến, lão ngã lăn dưới chân con ngựa mà người cưỡi bị bất ngờ vì sự xuất hiện đột ngột ấy không ghìm lại kịp.

Con ngựa chồm lên dữ dội nhưng gần như dịu lại ngay khi nghe tiếng nói của người cưỡi, người ấy không phải ai khác Vlađimia .

-Tên ngu đần, ta sẽ dạy cho mi biết làm ngựa của ta sợ sẽ như thế nào!

Nhưng khi thấy người ki nằm bất động trên đất, Vlađimia cúi xuống chăm chú nhìn:

-Kià, lảo Hốpnich.

Nhảy xuống ngựa, chàng đến chỗ ông già và cúi xuống xem xét . Hốpnich nằm bất tỉnh, một dòng máu chảy trên trán do vó ngựa chạm phải

Khi biết chắc tim còn đập, Hoàng thân buộc vết thương cho cầm máu . Lại lên ngựa, chàng đến ngôi nhà gác rừng gầnn hất, ra lệnh cho hai người ở đấy đem người bị thương về nhà . Sau đó chàng đến nhà lão gác rừng .

Ðến trước cửa, chàng xuống ngựa . Trong lúc chàng buộc ngựa vào cái vòng đóng gần lối vào, Lilia ló đầu ra cửa sổ phòng. Cố ghìm để khỏi kêu lên, cô định lui vào, nhưng Vlađimia chào cô và tiến lại .

-Ta rất phiền lòng vì là người đưa đến một tin sẽ làm cô lo lắng, đồng thời ta lại chính là nguyên nhân không cố ý của tai nạn ….

-Tai nạn? Cho ai?

-Không biết thế nào mà Hốpnich lại lao xuống chân ngựa của ta, thế là lão bị thương …

-Bị thương? Ôi, bác Hốpnich tội nghiệp của tôi!

-Không nặng, ta chắc là như vậy . Hai người gác rừng sắp đưa lão về, ta sẽ cho người đi mời thầy thuốc .

Ai đã biết rõ tính vô tâm kiêu ngạo của ông Hoàng Ðờ Vitengrat đối với đau khổ và lo phiền của người khác sẽ vô cùng ngạc nhiên thấy ngài có sự quan tâm đến một người thuộc hạ của mình như thế . Nhưng thực ra tình trạng của Hốpnich đối với chàng ít quan trọng. Chàng chỉ trông thấy đôi mắt nhung kia đầy nước mắt và nỗi buồn rầu khổ não của cái nhìn rất đẹp kia . Có một cái gì đó làm chàng xúc động, chàng cảm thấy vô cùng muốn làm yên tâm cô gái trẻ tuổi đang lo lắng phát run lên, và trong lúc này chàng hầu như quên mất mục đích theo đuổi: bắt lấy chú nai xinh đẹp, hoảng hốt hiện đang hoàn toàn lệ thuộc chàng .

-Cô đừng lo lắng quá như vậy . Hốpnich bị thương ở đầu nhưng không nặng . Choáng và ngã làm cho lão bất tỉnh là điều bình thường. Ðược chăm sóc tốt lão sẽ hồi phục nhanh . Người em họ của lão có đây không? Phải sửa soạn cho lão giường nằm và thuốc trợ lực .

-Không, bác ấy ở trong làng chưa về . Ðể tôi đi sửa soạn .

-Ta ân hận vì cô phải lam công việc vất vả này . Mấy người gác rừng sắp đưa Hốpnich về có thể làm thay cô .

-Ồ, họ không biết làm đâu .

-Thôi được, còn ta sẽ đợi đưa người bị thương về . Trường hợp lão chưa tỉnh, ta sẽ xem có thể làm gì cho lão tỉnh lại .

Lilia hỏi, giọng lưỡng lự :

-Ðiện hạ có vào nhà không?

-Có chứ nếu cô đồng ý .

Câu trả lời kèm theo cái mỉm cười mà cô gái không ngừng hồi tưởng lại từ buổi sáng đến giờ .

Tim đập mạnh, Lilia lo lắng, bối rối, ra mở cửa. Vlađimia bước vào gian phòng nhỏ

-Mời điện hạ ngồi .

Lilia, với dáng điệu rụt rè làm tăng sức hấp dẫn của sắc đẹp của nàng, đưa cái ghế cũ của Hốpnich đến . Rồi nàng định bước sang phòng bên . Vlađimia mau mắn nói:

-Cô cứ ở đây, khi những người gác rừng đến, họ sẽ làm những gì cần thiết cho Hốpnich theo cô chỉ dẫn

-Xin điện hạ thứ lỗi cho tôi, nhưng tôi có nhiệm vụ phải tự mình chăm lo cho con người tốt bụng mà tôi đã chịu ơn vô cùng ấy .

Lần đâu tiên trong đời mình, ông hoàng Ðờ Vitengrat gặp sự từ chối ý muốn của mình . Mà người trả lời ngài với thái độ cương quyết dịu dàng chỉ là một cô gái nghèo khổ mà chàng đang nắm số phận trong tay .

Tuy nhiên, lại bị ảnh hưởng của cái nhìn rất sáng, bị ghìm lại bở cái cảm giác lúc sáng đã ngăn cấm chàng không được làm náo động tâm hồn của người con gái non trẻ này, chàng không nài giữ cô lại bên mình .

Khi cô đi khuất vào buồng Hôpnich, Vlađimia đi qua đi lại trong gian phòng còn vương mùi hôi của thuốc lá và nhà bếp . Mắt chàng lướt qua những đồ gỗ đánh bóng rất kỹ, những bông hoa giả trên tủ bát đĩa, tấm thảm bạc màu phủ trên bàn . Từ một chiếc giỏ, vương ra một cái khăn. Hoàng thân dung mấy ngón tay kẹp lên và ngắm nghía một lúc chỗ thêu mới bắt đầu . Lilia làm để tăng thu nhập cho nhà này, Xtretnôp đã nói với chàng như thế … Vlađimia nhún vai buông miếng vải xuống . Nàng Lilia tuyệt diệu này, thanh tú và quí phái như thế này sinh ra không phải để sống như thế . Chàng sẽ cho nàng một cuộc sống xứng đáng với sự hoàn hảo hiếm có kia. Khi ấy, ông già Hốpnich, chỗ ở nghèo nàn và cuộc sống buồn tẻ trong rừng sẽ được quên đi nhanh chóng.

Vlađimia bất giác ngồi xuống .

Một nếp nhăn bực bội hình thành giữa hai lông mày . Chắc chàng đã trở thành si ngốc rồi đây! Ðể được nói chuyện thoải mái với Lilia, chàng đã viện cớ đợi người bị thương . Thế mà chàng lại để nàng đi – chỉ đơn giản vì nàng có cái nhìn trẻ thơ trong sáng, có dáng dấp của con nai hốt hoảng. Những áy náy ấy đã từ đâu đến với chàng? Trong khi chưa có một người đàn bà nào làm cho chàng chú ý, dẫu chỉ là một chút thôi, như cô gái giản dị và rụt rè kia, cô lẩn tránh chàng như đoán rằng chàng là một vị thần hung dữ . Chưa có người đàn bà nào làm cho chàng thấy được cảm giác kỳ lạ và dịu dàng cứ lần lượt như khí mát và lửa nóng, như nàng Lilia bí ẩn đã gợi cho chàng, nhất là khi gặp cái nhìn của đôi mắt đẹp ấy .

Con Tery bỗng nhỏm dậy vểnh tai nghe . Có tiếng chân bước bên ngoài . Vlađimia đứng lên đến gần cửa. Hốpnich đang tiến đến, hai người gác dìu bác .

Trông thấy Hoàng thân, bộ mặt bơ phờ của bác càng tái thêm, và trong mắt bác thoáng qua một ánh sợ hãi

Vlađimia hỏi:

-Thế nào, không có gì dập gẫy chứ, Hôpnich? Không có vết thương nào khác chỗ ấy chứ ?

-Chắc là không, thưa điện hạ . Tôi tỉnh lại ngay khi mấy người đến chỗ tôi và đã có thể đi được khi có người đỡ . Ðây chỉ là bị choáng váng …

-Ta cũng nghĩ lão sẽ chóng bình phục vì lão khỏe mạnh dù nhiều tuổi . Nhưng để cô Vêrin hoàn toàn yên tâm, ta cứ cho mời thầy thuốc đến thì hơn … Grêgơri, anh sẽ đi tìm người ở gần đây nhất sau khi giúp thu xếp cho Hôpnich nghỉ . Còn anh, Lutxia, mở dây buộc ngựa cho ta .

Ðể một người chăm sóc cho ông già đang ấp úng nói lời cảm ơn, người kia vội vàng làm theo lệnh đã truyền . Vlađimia lên yên ngựa ra đi, Hốpnich bước vào gian phòng nhỏ Lilia đang chạy vội đến mặt tái đi vì lo lắng . Bác làm cho cô yên tâm ngay . Nhưng cái nhìn buồn rầu của bác dò xét sắc diện của cô gái . Lúc sau, khi đã nằm trên giường, bác hỏi cô trong trạng thái bứt rứt, nóng nảy vốn không phải là nguyên nhân duy nhất làm cho bác bị tai nạn . Hoàng thân đã nói gì? Tại sao ngài lại ở đây? Cô có ngồi tiếp ngài hay không? … Những câu trả lời trung thực của cô hình như chỉ làm cho bác yên tâm một nửa . Bác nghĩ rằng Hoàng thân nắm được số phận của cô gái rồi, đang giải trí bằng cách đùa giỡn với cô như thú vờn mồi .

Rõ ràng là phải giải thích như thế sự việc ngài tỏ ra chú ý đến lão già gác rừng mới đây vừa là đối tượng của cơn thịnh nộ của ngài và sẽ bị đập nát không thương xót khi nào lão mưu toan bảo vệ Lilia .