Gray bước lên boong tàu “Bí mật”. Anh đứng một lúc, đưa tay vuốt tóc từ đằng sau ra trước trán – một thói quen anh thường làm mỗi khi trong lòng hết sức bối rối. Vẻ lơ đãng hiện lên trên gương mặt anh với nụ cười ngây ngô của người mộng du. Panten, người trợ lý của anh lúc ấy vừa đi qua, tay cầm đĩa cá rán. Nhận thấy vẻ mặt lạ lùng của thuyền trưởng, Panten rụt rè hỏi:

– Anh bị ngã ở đâu phải không, thưa thuyền trưởng? Anh đi đâu về thế? Gặp chuyện gì vậy? Thật ra thì đó hoàn toàn là chuyện của anh thôi. Có một vị thầu khoán thuê tàu chúng ta chở một món hàng hời lắm, lại còn hứa có tiền thưởng nữa. À mà anh làm sao thế?…

– Cảm ơn anh, – Gray vừa đáp vừa thở mạnh như người vừa được cởi trói. – Chính là tôi đang cần được nghe những lời nói đơn giản và thông minh của anh. Đó như là một thứ nước lạnh. Panten, anh hãy báo cho mọi người biết rằng hôm nay chúng ta sẽ nhổ neo và cho tàu ghé vào cửa sông Liliana cách đây mười hải lý. Dòng sông này có nhiều doi đất ngầm rất nông. Muốn vào vùng đó chỉ có thể đi từ ngoài biển đến. Anh đi lấy bản đồ đi. Không cần đem theo hoa tiêu. Có thế thôi… Món hàng chở hời ấy đối với tôi cũng chẳng có ý nghĩa gì. Anh có thể nói lại với ông thầu khoán như thế. Tôi đi lên phố bây giờ đây và sẽ ở lại đó đến tối.

– Có chuyện gì xảy ra vậy?

– Hoàn toàn không có gì cả, Panten ạ. Tôi muốn anh lưu ý đến mong muốn của tôi là không phải nghe hỏi thêm điều gì. Khi có dịp, tôi sẽ nói cho các anh nghe chuyện là thế nào. Anh hãy nói với các thủy thủ rằng tàu cần được sửa chữa mà xưởng đóng tàu ở đây thì đang bận.

– Rõ! – Panten đáp lại như mấy khi Gray đã quay lưng đi. – Mọi mệnh lệnh của anh sẽ được thi hành.

Mặc dù các yêu cầu của thuyền trưởng rất rõ ràng, người trợ lý vẫn tròn xoe mắt ngạc nhiên và vội vã cầm đĩa cá rán quay về buồng của mình, miệng lẩm bẩm: “Này, Panten, mày bị lúng túng rồi đấy. Có phải thuyền trưởng định thử đi buôn lậu một chuyến không? Chẳng lẽ con tàu này lại sắp treo cờ đen của bọn cướp biển sao?” Đến đây Panten đành chịu bó tay trước những dự đoán quá kinh khủng. Trong khi Panten đang ngấu nghiến ăn món cá thì Gray xuống buồng mình lấy tiền, đi thuyền qua vịnh nhỏ rồi đến khu buôn bán của thị trấn Lis.

Lúc này anh hành động bình thản mà cương quyết, anh biết hết những gì sẽ xảy ra trên con đường kỳ lạ sắp tới. Mỗi hành động, mỗi ý nghĩ đều sưởi ám anh bằng khoái cảm tinh tế. Dự định của anh hình thành trong nháy mắt và rất cụ thể. Đối với cuộc đời anh, dự định ấy khác nào những nhát dao sắc sảo, chính xác cuối cùng của nhà điêu khắc mà sau đó là khối đá hoa cương bỗng biến thành một pho tượng tuyệt vời.

Gray đi đến ba cửa hiệu, anh rất coi trọng việc chọn được loại hàng thật vừa ý cả về màu sắc lẫn phẩm chất. Ở hai cửa hiệu đầu, người ta đưa cho Gray xem thứ lụa màu sặc sỡ thích hợp với loại thị hiếu dễ dãi. Ở cửa hiệu thứ ba, anh thấy nhiều loại vải đẹp khác nhau. Viên chủ hiệu tíu tít, hớn hở lấy ra các loại vải bị ế, còn Gray thì nghiêm trang như một nhà giải phẫu. Anh kiên nhẫn chọn các súc vải, xếp lại một bên rồi lại giở xem nhiều loại vải màu đỏ đến nỗi cả quầy hàng rực hồng lên. Ánh hồng in lên tay, lên mặt anh, hắt xuống cả mũi giày. Đứng giữa những dải lụa bồng bềnh, Gray phân biệt rõ các màu: hồng nhạt, hồng đậm, màu hoa anh đào, màu đỏ da cam, màu huyết dụ. Ở đây có đủ loại màu na ná nhau nhưng thực ra lại khác nhau, đại loại như những từ đồng nghĩa: “kỳ diệu”, “tuyệt diệu”, “tuyệt đẹp”, “hảo hạng”. Những sắc màu ấy biểu lộ những điều mà lời nói không thể nào diễn tả nổi. Nhưng thuyền trưởng Gray vẫn chưa tìm được vải màu ưng ý. Viên chủ hiệu đưa ra không ít loại vải đẹp nhưng vẫn chưa làm Gray hài lòng. Cuối cùng một thứ lụa làm khách hàng sững sờ chú ý. Anh ngồi xuống chiếc ghế bành đặt gần cửa sổ, kéo dải lụa phủ lên đầu gối mà ngắm nhìn không nhúc nhích, mồm ngậm tẩu thuốc đang cháy dở.

Thứ lụa đó có màu rực như nắng hồng buổi sớm, tỏa ra niềm vui rộn ràng, cao quý, kiêu hãnh. Đó chính là thứ màu mà Gray cần tìm. Nó không có những sắc thái pha tạp của màu lửa, màu hoa anh túc, không có những hàm ý của màu hoa violet hoặc màu hoa cà, cũng không có sắc xanh hay đen có thể làm cho ta nghi ngờ. Nó chỉ thắm hồng lên như một nụ cười duyên dáng phản ánh tâm hồn. Gray say sưa ngắm thứ lụa tuyệt vời đó đến nỗi quên cả viên chủ hiệu đang chờ sau lưng với vẻ chăm chú của con chó săn vừa vớ được mồi ngon. Chờ một lúc, viên chủ hiệu sốt ruột nhắc khéo Gray bằng cách xé xoạt một mảnh lụa nhỏ.

– Thôi, không cần cho xem hàng mẫu nữa. – Gray đứng dậy nói. – Tôi sẽ lấy thứ lụa này.

– Ồng lấy cả súc vải này chứ? – Viên chủ hiệu hỏi, giọng lộ vẻ nghi ngờ. Nhưng Gray im lặng nhìn vào trán y, điều này làm cho у trở nên mạnh dạn hơn. – Vậy ông lấy bao nhiêu mét?

Gray gật đầu ra hiệu cho у chờ một lát. Anh lấy bút chì ra tính toán số lượng vải cần đến.

– Hai nghìn mét, – Gray nói, mắt hồ nghi nhìn lên quầy hàng. – Phải rồi, không quá hai nghìn mét.

– Hai? – Chủ hiệu giật thót người, bật hỏi lại. – Hai nghìn ư? Hai nghìn mét? Xin mời ông ngồi, thưa thuyền trưởng, ông có muốn xem thêm hàng mẫu nữa không ạ? Xin tùy ông. Diêm đây ạ, còn đây là thuốc lá thượng hảo hạng xin mời ông dùng thử. Hai nghìn… mỗi mét giá… – Chủ hiệu xướng giá tiền chẳng lấy gì làm thật thà cho lắm. Nhưng Gray cũng chẳng buồn mặc cả với y, anh đang hài lòng với thứ vải mình vừa chọn được. Chủ hiệu tiếp tục nói: – Không chê vào đâu được, chỉ có bản hiệu đây mới có thứ hàng đó đấy ạ.

Để cho у tỏ hết sự hân hoan xong, Gray thỏa thuận với у về phương thức lấy hàng. Anh thanh toán với у mọi khoản phí tổn rồi cáo từ. Chủ hiệu tiễn anh với vẻ trịnh trọng như tiễn một hoàng đế Trung Hoa.

Vào lúc ấy bên kia đường gần cửa hiệu vừa rồi, có một nhạc công lang thang đang bắt cây đàn violoncen của mình phát ra âm thanh buồn buồn tha thiết. Bạn anh, một người thổi sáo, cũng đang hòa cùng anh bài ca giản dị, du dương. Âm điệu bản đàn tản ra trong cái nắng oi bức của ngày hè và vọng đến tai Gray. Anh hiểu ngay rằng mình phải làm điều gì. Nói chung là vào những ngày ấy anh đang sống trong trạng thái tinh thần phấn chấn, trạng thái cho phép anh nhận ra mọi hàm ý, mọi điều mách bảo của thực tiễn. Anh nghe thấy những âm thanh bị át đi trong tiếng xe cộ qua lại ồn ào, và theo tính cách riêng của anh, tiếng nhạc ấy gợi cho anh bao ấn tượng và suy nghĩ quan trọng. Anh cảm thấy những điều anh nghĩ sẽ diễn ra tốt đẹp. Đi qua một ngõ hẹp, anh bước vào cổng ngôi nhà có mấy nhạc công đang biểu diễn. Lúc này, họ đã sắp đi nơi khác. Người thổi sáo, dáng cao cao, đang ngả mũ ngượng ngùng chào cám ơn những ai vừa ném tiền xuống qua cửa sổ. Người kéo violoncen để đàn dựa vào khuỷu tay, một tay đưa lên lau mồ hôi trán, đang chờ bạn.

– Trời, anh Ximme đấy à! – Gray nói với anh ta, nhận ra đó là người thường kéo violon rất hay, tối tối vẫn mua vui cho đám thủy thủ – khách hàng của quán “Tiền dành cho rượu” trên bến cảng.

– Sao anh lại bỏ đàn violon?

– Thưa thuyền trưởng kính mến, – Ximme đáp lại với giọng đầy hãnh diện, – tôi có thể chơi được mọi thứ đàn. Hồi còn trẻ tôi làm chân nhạc công hề trong rạp xiếc. Bây giờ tôi thèm được làm nghệ thuật một cách tử tế, và tôi buồn rầu nhận thấy rằng tôi đã tự hủy hoại tài năng của mình. Bởi vậy bây giờ do chút tham lam muộn màng, tôi yêu một lúc hai thứ đàn: đàn violon và đàn violoncen. Ban ngày thì chơi đàn violoncen, buổi tối thì chơi violon, cũng như thể tôi than khóc cho tài năng đã chết. Thuyền trưởng có định thết anh em bữa rượu nào không? Violoncen là cô Carmen[13] của tôi. Còn violon là…

[13] Carmen: Bí danh của hoàng hậu Elizabeth nước Rumani, nhân vật của nhiều bài thơ và tiểu thuyết.

– Là Axon. – Gray nói tiếp.

Ximme không nghe rõ lời Gray.

– Phải rồi, – Ximme gật gù, – solo[14] bằng kèn hơi hay đánh chũm chọe một mình là một việc hoàn toàn khác. Nhưng mà chuyện đó thì liên quan gì đến tôi kia chứ? Cứ để kệ cho các anh hề trong nghệ thuật muốn làm gì thì làm. Còn tôi, tôi bao giờ cũng tin rằng các nàng tiên đã chọn violon và violoncen làm chỗ nghỉ.

[14] Solo: Độc tấu. Ở đây Ximme nghe nhầm Axon thành solo.

– Thế trong cây sáo của tớ thì thần nào nghỉ hở ông bạn? – Người thổi sáo vừa tiến lại gần vừa hỏi. Đó là một chàng trai cao lớn, có đôi mắt giống mắt cừu, màu xanh, và bộ râu vàng. – Nào trả lời đi.

– Tùy theo mức độ thứ rượu mà cậu uống từ sáng tới giờ. Trong cây sáo của cậu khi thì có chim muông, khi thì lại chỉ toàn hơi men. Thưa thuyền trưởng, đây là anh bạn Dux của tôi. Tôi đã nhiều lần kể cho anh ta nghe về thuyền trưởng, một người tiêu tiền như nước mỗi khi uống rượu. Và thế là anh ta cũng mê thuyền trưởng lắm đấy.

– Phải đấy, – Dux nói, – tôi rất thích những cử chỉ hào hiệp. Nhưng mà tôi là kẻ khôn vặt đấy, đừng có tin vào những lời nịnh bợ của tôi.

– Thế này, – Gray vừa nói vừa cười, – tôi chỉ còn rất ít thời gian mà việc này thì lại cần gáp. Tôi sẽ tạo cho các bạn một cơ hội kiếm tiền kha khá đấy. Các bạn hãy tập hợp một dàn nhạc nhưng đừng có mời những anh chàng ăn vận chải chuốt có vẻ mặt trang nghiêm khô khan như kẻ không hồn, những kẻ khi chơi đàn thì quên hết phần hồn của âm nhạc, chỉ làm nơi biểu diễn trở nên buồn tẻ bằng những tiếng ồn quái gở. Hãy tập hợp những ai biết làm rung động tâm hồn mộc mạc của những chị nấu bếp và những anh bồi. Hãy tìm những nhạc công lang thang như các bạn. Biển cả và tình yêu không chịu nổi những kẻ cầu kỳ. Tôi sẵn sàng ngồi uống rượu với các bạn bây giờ, không phải chỉ một vài chai, nhưng tôi phải đi đằng này ngay. Tôi bận nhiều việc lắm. Các bạn hãy cầm món tiền này và hãy uống rượu mừng cho chữ “A!”.

Nếu các bạn đồng ý với đề nghị của tôi thì buổi tối hãy kéo nhau xuống con tàu “Bí mật” của tôi, hiện đang đậu ở cách cái đập trước mặt không xa.

– Xin vâng! – Ximme reo lên. Anh biết rằng Gray bao giờ cũng trả công hậu hĩ như một ông vua. – Dux, cậu hãy cúi chào và đồng ý, hãy tung mũ lên mà mừng đi! Thuyền trưởng Gray muốn cưới vợ đấy!

– Phải rồi, – Gray bình tĩnh đáp, – mọi chi tiết tôi sẽ nói thêm khi chúng ta ở trên tàu. Còn các bạn…

– Uống rượu mừng cho chữ “A” – Dux hích khuỷu tay vào Ximme, nháy mắt với Gray.

– Nhưng… trong bảng chữ cái… còn nhiều vần nữa cơ mà! Thuyền trưởng cố gắng cho anh em uống rượu đến vần cuối cùng…

Gray đưa cho hai người một món tiền. Hai nhạc công đi khỏi. Lúc ấy Gray ghé vào một cửa hiệu trả một món tiền lớn để thuê làm gấp cho anh một việc bí mật trong thời gian sáu ngày. Khi Gray trở về tàu của mình thì người của cửa hiệu cũng đã tới đó. Đến tối, lụa được chất lên tàu. Năm người thợ làm buồm mà Gray thuê đã ngồi bên đám thủy thủ. Lechica vẫn chưa về, dàn nhạc chưa tới. Trong khi chờ đợi bọn họ, Gray đến nói chuyện với Panten.

Cần để ý rằng trong mấy năm liền, Gray đã đi biển với một số thủy thủ nhất định. Dạo đầu họ rất ngạc nhiên trước những quyết định thất thường của Gray, khi thì cho tàu chạy những chuyến bất ngờ, khi thì cho tàu dừng lại – có khi hàng tháng – ở những nơi vắng vẻ nhất, ít tính chất buôn bán nhất. Nhưng rồi dần dần họ quen với tính nết đó của Gray. Nhiều lần anh cho tàu chạy không, từ chối nhận chở hàng trả giá hời chỉ vì thứ hàng đó anh không thích. Không ai thuyết phục được anh nhận chở xà phòng, đinh, phụ tùng máy móc, hay nói gọn lại là những gì chất đống trong khoang tàu và chỉ gợi những cảm giác đơn điệu về sự cần thiết buồn tẻ. Nhưng anh sẵn sàng chở hoa quả, đồ sứ, súc vật, hương liệu, chè, thuốc lá, cà phê, vải lụa, những giống cây quý hiếm như dừa, cọ, đàn hương. Những thứ hàng đó thích hợp với trí tưởng tượng của anh, thường tạo ra khung cảnh thú vị. Vì vậy, không có gì lạ khi những thủy thủ của con tàu “Bí mật”, hấp thụ tinh thần độc đáo đó, nhìn những con tàu chỉ chuyên lo kiếm lời bằng cặp mắt khinh thường. Tuy vậy, đến lần này, Gray vẫn đọc được nhiều câu hỏi trên nét mặt các thủy thủ. Cả đến người thủy thủ ngu dốt nhất cũng biết rất rõ rằng hoàn toàn không cần phải tiến hành chữa tàu ở một vùng cửa sông có rừng cây như vậy.

Tất nhiên là Panten đã thông báo với họ những mệnh lệnh của Gray. Khi thuyền trưởng đến chỗ anh thì anh đang hút tới điếu xì gà thứ sáu, đi đi lại lại trong buồng, mụ người vì khói thuốc và vấp cả vào ghế. Trời đã về chiều; một dải ánh sáng màu vàng xuyên qua cánh cửa sổ để mờ làm chiếc lưỡi trai ở mũ thuyền trưởng lóe sáng lên.

– Tất cả đã chuẩn bị xong, thưa thuyền trưởng. – Panten nói, vẻ không vui. – Nếu anh muốn, thì có thể cho nhổ neo ngay.

– Panten ạ, không có gì bí mật trong chuyện tôi đang làm. Ngay sau khi chúng ta thả neo xuống dòng sông Liliana, tôi sẽ kể hết mọi chuyện. Và lúc ấy anh sẽ không phải tốn nhiều diêm thế để hút thứ xì gà tồi ấy. Thôi, anh cho kéo neo lên thôi.

Panten hơi lúng túng nhếch mép cười, gãi gãi lông mày.

– Tất nhiên là như vậy, – anh nói, – mà tôi cũng có làm sao đâu.

Khi Panten đã đi rồi, Gray ngồi lại một lúc, nhìn chăm chăm về phía cửa hé mở, rồi anh trở về phòng mình. Ở đây, lúc thì anh ngồi, lúc ngả lưng xuống giường, lúc lắng nghe tiếng dây xích buộc neo đang kéo lên kêu loảng xoảng. Anh sửa soạn đi lên boong tàu nhưng rồi lại ngập ngừng nghĩ ngợi và quay lại bên bàn, lấy đầu ngón tay vạch một đường thẳng lên mặt khăn trải bàn. Tiếng đập mạnh vào cửa làm anh chợt tỉnh, anh vặn quả đám cửa, và Lechica lao vào. Anh thủy thủ thở hổn hển, đứng sững lại với vẻ mặt của người phi báo tin hoãn cuộc hành hình.

– “Hãy bay đi ngay, Lechica!” – Tôi cứ tự bảo như vậy, ngay từ lúc còn đứng ở chỗ cái đập, nhìn thấy thủy thủ tàu ta đang hò nhau kéo neo lên. Mắt tôi tinh như mắt chim ưng ấy. Thế là tôi vội “bay” xuống thuyền; tôi thở hồng hộc vào người chèo thuyền đến nỗi ông ta toát cả mồ hôi vì lo quá. Thưa thuyền trưởng, chẳng lẽ anh muốn quẳng tôi lại trên bờ sao?

– Lechica, – Gray vừa nói vừa nhìn kỹ vào đôi mắt đỏ ngầu của người thủy thủ. – Tôi chờ anh gần hết buổi sáng rồi. Anh đã giội nước lạnh lên gáy cho tỉnh rượu chưa đấy?

– Giội rồi. Không nhiều bằng số rượu đã uống vào bụng, nhưng đã giội. Mọi việc đã làm xong.

– Anh nói xem nào.

– Không cần phải nói đâu, thưa thuyền trưởng. Đây, tất cả tôi đã viết vào đây rồi. Anh cầm lấy mà xem. Tôi đã cố lắm đấy. Tôi đi đây.

– Đi đâu?

– Nhìn mắt anh, tôi cũng biết anh đang trách tôi còn giội ít nước lạnh lên gáy mà.

Anh ta quay đi rồi ra khỏi phòng với dáng đi lạ lẫm của người mù. Gray lật tờ giấy ra, những dòng chữ viết bằng bút chì nguệch ngoạc, xiêu vẹo, Lechica viết thế này: “Theo lệnh đã giao, sau lúc năm giờ tôi đi ra ngoài đường làng. Nhà cô ấy có mái màu xám, có hai cửa sổ mỗi bên, cạnh nhà có vườn rau. Cô gái đi ra khỏi nhà hai lần: một lần đi lấy nước, một lần đi lấy vỏ cây đun bếp. Đến lúc trời tối, tôi có ghé mắt vào cửa sổ nhưng không nhìn thấy gì vì cửa sổ có rèm che”.

Sau đó Lechica ghi tiếp vài câu về đặc điểm gia đình chắc là thu lượm được qua câu chuyện bên bàn rượu, bởi vì bất ngờ cuối mảnh giấy có câu: “Tôi đã phải chi một ít tiền của mình”.

Nhưng cốt lõi của những điều Lechica viết lại chỉ nói lên những cái chúng ta đã biết qua chương đầu cuốn sách này. Gray nhét mảnh giáy vào ngăn bàn, huýt sáo gọi người trực nhật lại và bảo anh ta đi tìm Panten.

Nhưng người đến không phải là trợ lý của anh mà lại là thủy thủ trưởng Atvut, vừa đi vừa kéo ống tay áo xuống. Anh ta nói:

– Chúng tôi đã nhổ neo thì Panten bảo đến gặp anh để xin ý kiến. Panten đang bận: anh ta đang phải đối phó với một đám người mang kèn trống và violon.

Anh gọi họ lên tàu à? Panten mời anh đến ngay, một mình anh ta không biết xoay xở thế nào.

– Phải đấy, Atvut ạ, – Gray nói, – đúng là tôi đã gọi các nhạc công ấy đấy. Anh hãy bảo họ tạm vào buồng thủy thủ đã, rồi sẽ thu xếp chỗ cho họ sau. Atvut này, anh hãy nói với họ và anh em thủy thủ rằng mười lăm phút nữa, tôi sẽ lên boong. Cứ tập hợp trước ở đấy đi, anh và Panten chắc sẽ làm theo lời tôi.

Atvut rướn lông mày bên trái lên, đứng nghiêng người ở chỗ cửa ra vào rồi đi khỏi. Gray úp mặt vào lòng bàn tay hơn mười phút liền. Anh không chuẩn bị gì mà cũng không dự tính điều gì, anh chỉ muốn im lặng suy tưởng. Trong lúc ấy, mọi người sốt ruột chờ anh với vẻ tò mò, phỏng đoán. Anh bước ra và nhìn thấy trên gương mặt họ vẻ chờ đợi những điều gì thật khó tin. Nhưng vì anh coi mọi chuyện đang xảy ra là hoàn toàn bình thường, nên anh cảm thấy hơi bực mình khi những người khác lại băn khoăn như vậy.

– Không có gì đặc biệt, các bạn ạ, – Gray nói và ngồi xuống bậc thang, – chúng ta sẽ thả neo ở vùng cửa sông cho đến khi thay hết vải buồm. Các bạn đã thấy người ta đem lụa đỏ lên tàu chúng ta đấy. Dưới sự chỉ dẫn của ông Blen, chúng ta sẽ làm những cánh buồm mới cho tàu “Bí mật”. Sau đó chúng ta sẽ lại nhổ neo. Đi đâu… thì tôi chưa nói, nhưng dù sao thì cũng không xa đây lắm. Tôi sẽ cho tàu đến chỗ vợ tôi. Cô ta chưa phải là vợ tôi, nhưng sẽ là vợ tôi. Tôi cần có con tàu với cánh buồm đỏ thắm để cho cô có thể nhận ra chúng ta từ đằng xa, như đã thỏa thuận trước với cô ấy. Đấy, tất cả là như thế. Các bạn thấy chưa, ở đây chẳng có gì là bí mật cả. Thôi, không cần phải nói gì thêm về chuyện đó nữa.

– Phải rồi. – Atvut nói. Qua vẻ mặt tươi cười của các thủy thủ, anh nhận thấy họ bối rối một cách thú vị và không dám nói gì. – Thưa thuyền trưởng, hóa ra chuyện là như vậy… Tất nhiên chúng tôi không phải là người xét đoán về chuyện đó. Anh muốn thế nào thì sẽ như thế. Tôi xin chúc mừng anh.

– Cám ơn anh!

Gray bắt chặt tay người thủy thủ trưởng, anh này bóp lại mạnh đến nỗi Gray phải rút tay ra. Tiếp đó các thủy thủ lần lượt đi qua trước mặt Gray, nhìn anh với cái nhìn ấm áp rụt rè, ấp úng chúc mừng anh. Không ai hò hét, làm ồn – các thủy thủ cảm thấy trong câu nói ngắt quãng của thuyền trưởng một cái gì đó không hoàn toàn bình thường.

Panten thở dài khoan khoái và vui ra mặt – cảm giác nặng nề khó hiểu ban nãy đã tan biến. Chỉ có một anh thợ mộc trên tàu là tỏ ra không thích thú, anh ta uể oải bắt tay Gray và cau có hỏi:

– Sao thuyền trưởng lại nghĩ ra chuyện như vậy?

– Thì cũng giống như anh bổ rìu xuống, thế thôi. – Gray nói. – Ximme này, anh dẫn dàn nhạc của anh lại đây xem nào.

Ximme vỗ tay vào lưng từng người rồi đẩy lên trước mặt Gray tất cả bảy người ăn mặc rất lôi thôi.

– Đây, – Ximme nói, – đây là anh thổi kèn trombon, không phải thổi mà là gào thét như súng đại bác. Hai cậu trai trẻ không râu này thổi kèn đồng, nghe họ thổi thì chỉ muốn đi đánh nhau ngay. Đây là người thổi cornepitton, còn đây là cây violon thứ hai. Tất cả đều có khả năng hòa tấu rất ăn với tiếng đàn của tôi. Còn đây là nhân vật chủ chốt của dàn nhạc chúng tôi – anh Frit chuyên đánh trống. Mấy anh đánh trống thường có vẻ mặt ủ ê, nhưng anh Frit đây thì bao giờ cũng gõ trống rất say sưa. Trong tiếng trống của anh có cái gì đó cởi mở, thẳng thắn như cây dùi gõ của anh. Mọi việc như thế là được rồi chứ, thưa thuyền trưởng?

– Tuyệt lắm! – Gray nói. – Tất cả các anh sẽ được thu xếp chỗ ở trong khoang tàu, những chỗ đó lần này sẽ dùng để chở những thứ “hàng” đặc biệt, đó là các điệu nhạc khác nhau từ adagio, scherzo đến tortissimo. Thôi, cho giải tán. Panten, anh cho cởi dây neo ra, cho tàu đi thôi. Hai giờ sau tôi sẽ thay phiên cho anh.

Hai giờ sau đó anh cũng không chú ý đến bởi vì chúng cùng hòa vào thứ âm nhạc nội tâm đang bám sát tâm trí anh như mạch đập không ngừng trong huyết quản. Anh chỉ nghĩ về một điều, chỉ muốn có một điều, chỉ hướng vào một đích. Là người hành động, anh tưởng tượng ra trước cả chuỗi sự việc sẽ xảy ra. Anh chỉ tiếc rằng không thể điều khiển những sự việc đó một cách đơn giản, nhanh chóng như điều khiển quân cờ. Vẻ bên ngoài bình thản của anh không biểu lộ sự căng thẳng của tình cảm, tiếng âm vang của nó khác nào tiếng chuông lớn gióng lên ở phía trên đầu, lan rất nhanh khắp cơ thể anh như một tiếng rên làm nhức óc. Điều này cuối cùng đã dẫn anh đến chỗ phải nhẩm đếm thầm: “Một… hai… ba mươi…” rồi “một ngàn”. Cách làm đó đã có tác dụng; cuối cùng anh đã có thể nhìn vào mọi dự định một cách khách quan. Lúc này anh hơi ngạc nhiên vì anh không thể hình dung được tâm hồn Axon, bởi ngay cả nói chuyện với cô, anh cũng chưa có dịp. Anh đã đọc ở đâu đó rằng có thể hiểu được con người, mặc dù không rõ lắm, bằng cách tưởng tượng mình là người ấy và bắt chước vẻ mặt của người ấy. Anh bắt đầu tạo cho đôi mắt mình một vẻ khác thường mà anh vốn không có, trên môi anh nở một nụ cười kín đáo, dịu dàng dưới hàng ria mép, thì anh bỗng sực nhớ ra, cười phá lên rồi đi thay phiên cho Panten.

Trời tối. Bẻ đứng cổ áo blu-dông lên, Panten đi đi lại lại quanh chiếc la bàn và bảo người lái tàu: “Sang trái một phần tư rumb[14] sang trái. Lại một phần tư rumb nữa”. Con tàu “Bí mật” giương nửa số buồm chạy xuôi theo chiều gió.

[14] Rumb: Vạch nhỏ khắc trên la bàn định hướng.

– Thưa thuyền trưởng, tôi rất mừng. – Panten nói với Gray.

– Về chuyện gì kia?

– Như anh thôi. Tôi đã hiểu mọi chuyện rồi. Đây này, trên cái cầu chỉ huy này. – Anh ta ranh mãnh nháy mắt, ánh lửa trên tẩu thuốc soi rõ nụ cười của anh ta.

– Nhưng mà này, – Gray bỗng đoán ra, – anh hiểu chuyện đó thế nào?

– Đó là cách hay nhất để chở các thứ hàng buôn lậu.

– Panten thì thầm nói. – Buồm thế nào là tùy thuộc vào ý thích của mỗi thuyền trưởng. Nhưng mà anh quả là có đầu óc tuyệt vời, Gray ạ!

– Ô, anh bạn Panten đáng thương! – Thuyền trưởng nói, không biết nên cười hay nên giận. – Anh đoán rất thông minh, nhưng tiếc rằng chẳng có cơ sở nào cả. Thôi, anh đi ngủ đi. Có thể đoán chắc với anh rằng anh đã lầm. Tôi chỉ làm điều tôi vừa nói.

Anh để Panten đi ngủ, kiểm tra lại hướng tàu đi rồi ngồi xuống. Bây giờ thì chúng ta tạm ngừng nói tới Gray vì anh đang cần ở lại một mình…